Aansprakelijkheid (WA verzekering)

Aansprakelijkheid, een begrip uit het burgerlijk recht, bestaat uit twee soorten, namelijk schuld- en risico aansprakelijkheid. Tevens is er een onderscheid te maken in contractuele en wettelijke aan-sprakelijkheid, aansprakelijkheid voor dieren, voor personen (kinde-ren, leerlingen en werknemers) en aansprakelijkheid voor zaken (schade producten en zaken). Verder gaat dit artikel in op de WA, wettelijke aansprakelijk-heidsverzekering, en de mogelijkheid om beroep te doen op het Waarborgfonds.

Aansprakelijkheid

• Schuldaansprakelijkheid en Risico-aansprakelijkheid
• Contractuele en Wettelijke Aansprakelijkheid
• Aansprakelijkheid voor Personen
• Aansprakelijkheid voor Dieren
• Aansprakelijkheid voor Zaken
• Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering (WA)
• Verplichte WA Verzekering

Schuldaansprakelijkheid en Risico-aansprakelijkheid

Aaansprakelijkheid

Het begrip aansprakelijkheid is afkomstig uit het burgerlijk recht en houdt in dat iemand gehouden (verplicht) is de schade die een ander lijdt, te vergoeden. De betreffende persoon is dan 'aansprakelijk' voor die schade. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen schuld- en risico aansprakelijkheid.

Schuld aansprakelijkheid

Er moet sprake zijn van enig verwijt aan de kant van de aansprakelijke persoon om tot aansprakelijkheid te komen. Het moet dan een onrechtmatige daad betreffen. Indien je b.v. iemand aanrijdt die plotsklaps voor je de weg oversteekt, zonder uit te kijken en die je absoluut niet aan hebt kunnen zien komen en de klap op geen enkele manier kon voorkomen, is er sprake van overmacht, niet van schuld en is er ook geen aansprakelijkheid. Je moet, indien je een beroep doet op overmacht, dit echter wel goed aan kunnen tonen, want hier worden zeer strenge eisen aan gesteld.

Risico aansprakelijkheid

Hierbij speelt schuld of verwijtbaarheid geen rol. De aansprakelijkheid is er als een bepaald risico zich voltrekt. Als je huiseigenaar bent en bijvoorbeeld je balkon naar beneden stort, omdat je dit niet goed hebt onderhouden of door een constructiefout, dan zal je over het algemeen voor de schade op moeten draaien, ook al was je niet op de hoogte van de fout of het gebrek (zie verder onder aansprakelijkheid voor zaken).

Contractuele en Wettelijke Aansprakelijkheid

Contractuele Aansprakelijkheid

Verplichtingen die voortvloeien uit een overeenkomst (contract) moeten door beide partijen worden nagekomen. In een koopovereenkomst bijvoorbeeld, verplicht de verkoper zich om iets te leveren en de koper om hiervoor een bepaald bedrag te betalen. Komt één van de partijen zijn verplichtingen niet na, dan pleegt deze zogenaamde wanprestatie, tenzij degene zich op overmacht kan beroepen. Voor de schade die door het niet nakomen van zijn of haar verplichtingen ontstaat, is hij of zij contractueel aansprakelijk.

Wettelijke Aansprakelijkheid

Wie schade toebrengt aan een ander is in veel gevallen hiervoor volgens de wet aansprakelijk. Voor deze wettelijke aansprakelijkheid moet sprake zijn van een onrechtmatige daad, die de dader verweten kan worden (er moet sprake zijn van schuld) en waaruit schade of nadeel voortvloeit.

De financiële risico’ s als gevolg van wettelijke aansprakelijkheid kunnen worden gedekt door een aansprakelijkheids-verzekering, de zogenaamde WA verzekering (wettelijke aansprakelijkheidsverzekering, zie onder). Het spreekt natuurlijk vanzelf dat schade die iemand aan zijn eigen goederen toebrengt, door deze verzekering niet worden gedekt. Minder vanzelfsprekend is dat vrijwel alle polissen ook schade uitsluiten die iemand aan andermans goederen toebrengt die hij -op het moment van de schade- onder zijn berusting heeft. Een voorbeeld: een ander kan je dus wel aansprakelijk stellen voor de door jou veroorzaakte schade aan een geleende fiets, maar deze schade is bijna nooit op de verzekering te verhalen.

Opzettelijk toegebrachte schade wordt in de regel ook niet vergoedt, tenzij de dader een kind beneden de 14 jaar is. Wat dit laatste betreft, vrijwel alle polissen bevatten de bepaling dat schade veroorzaakt door personen die niet kunnen weten wat ze doen, vergoed wordt. Hierbij doelt men met name op schade door personen die hun daden niet beseffen, zoals jonge kinderen, geestelijk gehandicapten en demente personen.
Indien men zich bewust in een situatie begeeft, waarin grote kans op schade bestaat, kan uitkering worden geweigerd. Hierdoor aanvaardt men namelijk het risico van schade en is er min of meer spraken van ‘eigen schuld’ .

Aansprakelijkheid voor Personen

Je bent niet alleen aansprakelijk voor je eigen (onrechtmatige) daden, maar ook die van je kinderen, leerlingen of werknemers (ondergeschikten).

Aansprakelijkheid voor Kinderen

Jonge kinderen (onder de 14 jaar) zijn over het algemeen niet aansprakelijk voor de onrechtmatige daden die ze begaan, maar hun ouders wel. Als je echter kunt aantonen dat je voldoende toezicht hebt gehouden, maar de daad toch niet kon voorkomen, dan treft je geen schuld en ben je niet aansprakelijk. Hoe ouder de kinderen zijn, hoe meer kans er is dat ze zelf aansprakelijk worden gesteld voor hun daden. Goede verzekeringen voor jezelf en je kinderen zijn dan ook bepaald geen overbodige luxe.

Aansprakelijkheid voor Leerlingen

Zoals ouders over het algemeen aansprakelijk zijn voor de daden van hun kinderen, zo is de leerkracht dat voor zijn leerlingen voor de tijd dat ze onder zijn of haar toezicht staan. Dit geldt voor onder schooltijden, maar over het algemeen ook tijdens schoolreisjes, excursies etc.

Aansprakelijkheid voor Werknemers

Werkgevers zijn altijd, naast de werknemer zelf, aansprakelijk voor de onrechtmatige daden, die hun werknemers tijdens de uitoefening van de hen opgedragen werkzaamheden plegen. Soms zal een werkgever deze aansprakelijkheid bij overeenkomst uitsluiten. Vaak is dit een bepaling in een aannemingsovereenkomst.

Aansprakelijkheid voor Dieren

Schade door Dieren

Bij schade die door een dier is veroorzaakt, geldt als hoofdregel dat de eigenaar van het dier aansprakelijk is. Als uitzonderingen hierop kan de ‘gebruiker’ (zoals het heet) aansprakelijk zijn als hij het toezicht over het dier heeft en het dier niet alleen in feite, maar ook voor het eigen nut gebruikt wordt. Als de eigenaar c.q. gebruiker kan bewijzen dat hij de daad in kwestie niet had kunnen voorkomen, is hij of zij ook niet aansprakelijk.

Waakhonden

Er bestaat veel misverstand over b.v. waakhonden. Ook al zet je een waarschuwingsbord als “Wacht u voor de hond” in de tuin of stukje grond, dan nog blijf je aansprakelijk voor de schade die je hond aan derden toebrengt, of dit nu binnen of buiten jouw terrein of huis gebeurt. Je had de schade namelijk kunnen voorkomen door de hond vast te zetten.

Aansprakelijkheid voor Zaken

Zaken Producten Bezit

Je kunt aansprakelijk gesteld worden voor de schade die wordt veroorzaakt door zaken die je bezit, zoals een huis of een auto, en door gebreken van door jou geleverde producten. Als bijvoorbeeld je huis instort, omdat je dit niet goed hebt onderhouden of door een constructiefout, dan zal je hier over het algemeen voor de schade op moeten draaien die een ander hierdoor lijdt.

De wettelijke aansprakelijkheid van eigenaren van motorrijtuigen (w.o. auto) is over het algemeen bekend. Door de wettelijke verplichting tot verzekering bestaan hierover bij particulieren over het algemeen weinig problemen. Voor het veroorzaken van schade in het verkeer is men in principe verplicht verzekerd met een WA verzekering (wettelijke aansprakelijkheidsverzekering).

Waarborgfonds

Indien je schade lijdt door een motorrijtuig waarvan de eigenaar onbekend is of onverzekerd, kun je aankloppen bij het Waarborgfonds Wegverkeer c.q. Motorverkeer in Den Haag. Je moet dan echter wel proberen achter de identiteit te komen van de schadetoebrenger door o.a. de politie te waarschuwen. Je moet aannemelijk kunnen maken dat de schade aan (b.v.) je auto is veroorzaakt door toedoen van een ander motorvoertuig. Dit zou kunnen blijken uit bewijsmateriaal, b.v. in de vorm van getuigen.

Het Waarborgfonds dekt de schade die veroorzaakt is door iemand die onverzekerd een motorvoertuig berijdt pas, als wordt aangetoond dat je de aansprakelijke persoon voldoende tot betaling hebt gemaand en aannemelijk maakt dat vergoeding door de betreffende persoon niet valt te verwachten.

Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering (WA)

Een wettelijke aansprakelijkheidsverzekering, is een verzekering die beschermt tegen het risico van aansprakelijkheid. De aansprakelijkheidsverzekering vergoedt, enkele uitzonderingen daargelaten, de meeste letselschade en zaakschade die door de verzekerde wordt veroorzaakt.

Opzettelijk veroorzaakte schade en zuivere vermogensschade (schade die alleen maar bestaat uit financiële schade) is met de WA niet verzekerd. Voor sommige bedrijven kan de zuivere vermogensschade meeverzekerd worden, dit geldt o.a. voor bedrijven waarbij dit risico speelt, zoals accountants, verzekeringsagenten, advocaten etc.

De aansprakelijkheidsverzekering kan worden afgesloten door een particulier en door een bedrijf of vrije beroepsuitoefenaar:

• AVP is een aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (verzekering voor verzekerde en zijn gezin)
• AVB is een aansprakelijkheidsverzekering voor een bedrijf of de vrije beroepsbeoefenaar.

Verplichte WA Verzekering

Een aansprakelijkheidsverzekering is in Nederland (en de meeste Europese landen) niet verplicht.
Verplichte WA verzekering geldt in Nederland wel voor:

• een eigenaar/berijder van een motorrijtuig
• exploitanten van kerncentrales
• jagers (jacht beoefenaars)