Liegen bij aanvragen van een verzekering

Als je niet de waarheid spreekt bij het aanvragen van een verzekering kan dat grote gevolgen hebben bij een eventuele schade. Soms heeft een kleine leugen geen gevolgen. Het kan echter zomaar zo zijn dat je niet de gehele schade vergoed krijgt. In het ergste geval wordt de verzekering direct beëindigd. In dat geval krijg je geen uitkering, maar misschien nog wel een rechtszaak aan je broek. Ook hebben verzekeraars de mogelijkheid om je op een soort 'zwarte lijst' te zetten. Dit kan het afsluiten van verzekeringen behoorlijk lastig en duur maken voor je. Liegen tegen de verzekeringsmaatschappij is daarom vaak een slecht plan. Inhoudsopgave

• Overeenkomst op basis van vertrouwen
• Waarom zou je liegen?
• Mededelingsplicht
• Leugen ontdekt (zonder schade)
• Leugen ontdekt (met schade)
• Veel voorkomende leugens op het aanvraagformulier

Overeenkomst op basis van vertrouwen

Als je een verzekering afsluit, sluit je een overeenkomst met de verzekeringsmaatschappij. In deze overeenkomst staat omschreven wat jullie elkaar beloven. De klant belooft in ieder geval om premie te betalen. De verzekeringsmaatschappij belooft aan de klant om eventuele schade te vergoeden. Om het risico goed in te kunnen schatten, zal je eerst een aanvraagformulier moeten invullen. Op basis hiervan bepaalt de verzekeringsmaatschappij of zij de verzekering willen afsluiten en tegen welke premie en welke voorwaarden. De gegevens die je invult op het aanvraagformulier worden niet direct door de verzekeringsmaatschappij gecontroleerd. De overeenkomst is gebaseerd op vertrouwen.

Waarom zou je liegen?

Aan de hand van het ingevulde aanvraagformulier bepaalt de verzekeringsmaatschappij o.a. de volgende zaken:

• Of ze de verzekering wel willen aangaan
• De hoogte van de premie
• Eventuele aanvullende voorwaarden

Dit zijn direct ook de belangrijkste redenen waarom mensen liegen bij het aanvragen van een verzekering. Ze zijn bijvoorbeeld bang dat ze niet geaccepteerd worden voor de verzekering als ze de waarheid spreken. Ook kunnen ze liegen om lagere premie te krijgen of betere voorwaarden. Uiteraard is de verzekeringsmaatschappij hier niet blij mee. Ze willen namelijk het risico zo goed mogelijk kunnen inschatten. Op basis van een goede en eerlijke inschatting kunnen ze vervolgens een passende verzekering aanbieden. Als je de verzekeringsmaatschappij door leugens op het verkeerde been zet, pleeg je fraude. Volgens de wet en de poliswaarden kunnen deze leugens verschillende gevolgen hebben.

Mededelingsplicht

Volgens artikel 7:928 BW ben je verplicht om bij het aanvragen van een verzekering alle feiten te vermelden die voor de beoordeling van belang kunnen zijn. Het gaat hierbij om alle feiten die je kent of behoort te kennen en waarvan je weet (of behoort te begrijpen) dat deze voor de verzekeringsmaatschappij van belang zijn. Het moet overigens wel om feiten gaan waarnaar de verzekeringsmaatschappij heeft geïnformeerd. Niet gestelde vragen hoef je niet te beantwoorden.
Ook wordt er standaard gevraagd naar een eventueel strafrechtelijk verleden. Ook deze vraag zal je naar waarheid moeten beantwoorden. Volgens de wet (artikel 7:928 BW lid 5) ben je overigens alleen verplicht om eventuele strafbare feiten te melden over de afgelopen acht jaar. Als het gaat om feiten langer dan acht jaar geleden hoef je er dus niets over te verklaren.

Leugen ontdekt (zonder schade)

Stel dat de verzekeringsmaatschappij er achter komt dat het aanvraagformulier niet naar waarheid is ingevuld zonder dat er sprake is van een schade. Wat dan?

Binnen twee maanden reageren

Als de verzekeringsmaatschappij ontdekt heeft (of had moeten ontdekken) dat het aanvraagformulier niet naar waarheid ingevuld is, moet dit binnen twee maanden aan de klant medegedeeld worden. Op dat moment heeft de verzekeringsmaatschappij twee keuzes:

1. Ze beoordelen de aanvraag opnieuw met de juiste informatie. Op basis hiervan doen ze de klant een nieuw verzekeringsvoorstel. Hierbij kan het zijn dat de premie hoger is en/of er andere voorwaarden gelden. De klant kan dit voorstel accepteren of er voor kiezen om de verzekering op te zeggen. Als acceptatie mogelijk is op basis van de juiste gegevens, mag de verzekeringsmaatschappij de verzekering niet tussentijds beëindigen.
2. Indien bij de beoordeling blijkt dat de verzekeringsmaatschappij de verzekering niet kan accepteren nu de waarheid bekend is, kan de verzekeringsmaatschappij de verzekering opzeggen. De verzekeringsmaatschappij heeft ook het recht om de verzekering op te zeggen indien er sprake is van opzettelijke misleiding door de klant.

Leugen ontdekt (met schade)

Stel dat de verzekeringsmaatschappij er achter komt dat het aanvraagformulier niet naar waarheid is ingevuld op het moment dat er sprake is van een schade. Wat dan?

Wie eist, bewijst

Om te beginnen, zal de verzekeringsmaatschappij moeten bewijzen dat er gelogen is. Degene die iemand ergens van beschuldigt, zal dat feit moeten bewijzen. “Wie eist, bewijst”, noemt men dat wel eens. Deze spelregel is ook vastgelegd in de wet, namelijk in artikel 150 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. De verzekeraar hoeft alleen niets te bewijzen als zijn stelling niet betwist wordt door de klant. Kortom, als de klant het eens is met de beschuldiging dan is aanvullend bewijs niet meer noodzakelijk.

Gevolgen voor de schade-uitkering

Liegen op het aanvraagformulier van de verzekering kan gevolgen hebben voor de vergoeding van een schade. Soms hebben de leugens helemaal geen invloed op de schade-uitkering en soms een beetje. Het is echter ook mogelijk dat de schade geheel niet wordt uitgekeerd (of geheel wordt teruggevorderd als deze al uitbetaald is). De gevolgen hangen af van het onderwerp van de leugen. Ook is het van belang of de verzekeringsmaatschappij de verzekering wel geaccepteerd zou hebben als ze de waarheid geweten hadden. Er zijn verschillende situaties mogelijk:

Situatie 1: Leugen heeft geen verband met de schadeoorzaak en acceptatie van de verzekering is wel mogelijk.
Het onderwerp waarover gelogen is heeft niets te maken heeft met de schade. In dat geval moet de verzekeringsmaatschappij de schade volledig uitkeren. Wel moet het hierbij zo zijn dat de verzekeringsmaatschappij de verzekering wel geaccepteerd zou hebben als de klant de waarheid had verteld.


Situatie 2: Leugen heeft wel verband met de schadeoorzaak en acceptatie van de verzekering is wel mogelijk, maar tegen een hogere premie.
Het onderwerp waarover gelogen is heeft wel te maken heeft met de schade en als de verzekeringsmaatschappij de waarheid had gekend zou de verzekering alleen geaccepteerd zijn tegen een hogere premie en/of met een hoger eigen risico. In dat geval zal de verzekeringsmaatschappij de schade proportioneel uitkeren. Dat wil zeggen dat men de schade uitkeert in dezelfde verhouding als de oude premie ten opzichte van de nieuwe premie. Ook kan de uitkering dan verminderd worden met een eventueel eigen risico.


Situatie 3: Leugen heeft wel verband met de schadeoorzaak en acceptatie van de verzekering is wel mogelijk, maar tegen andere voorwaarden.
Het onderwerp waarover gelogen is heeft wel te maken heeft met de schade, maar als de verzekeringsmaatschappij de waarheid had gekend zou de verzekering alleen geaccepteerd zijn tegen andere voorwaarden. In dat geval zal de verzekeringsmaatschappij bij de uitkering rekening houden met de voorwaarden die van toepassing hadden moeten zijn.


Situatie 4: Leugen heeft wel verband met de schadeoorzaak en acceptatie van de verzekering is niet mogelijk.
Als de verzekeringsmaatschappij de waarheid had gekend dan hadden zij de verzekering in het geheel niet willen accepteren. In dat geval hoeft de verzekeringsmaatschappij niets uit te keren. De verzekering zal door de verzekeringsmaatschappij beëindigd worden.


Situatie 5: De klant heeft de verzekeringsmaatschappij opzettelijk misleid.
Als de klant met opzet gelogen heeft om zo de verzekeraar te misleiden dan hoeft de verzekeringsmaatschappij ook niets uit te keren. De verzekering zal door de verzekeringsmaatschappij beëindigd worden. Hiernaast is het mogelijk dat de verzekeringsmaatschappij aangifte doet bij de politie en de gegevens van de klant laat registreren op een waarschuwingslijst ('zwarte lijst').

Veel voorkomende leugens op het aanvraagformulier

Regelmatige bestuurder

De ouders verzekeren de auto voor een kind om zo te profiteren van een lagere premie. Er wordt hierbij dus gelogen over de werkelijke regelmatige bestuurder. Bij schade zou de verzekeringsmaatschappij zich kunnen beroepen op opzettelijke misleiding en hoeft dan niets uit te keren.

Roken

Bij het afsluiten van een levensverzekering (uitkering bij overlijden) krijgen niet-rokers een flinke korting ten opzichte van rokers. Voor sommige rokers is dit een reden om te verklaren dat ze niet (meer) roken. Indien na het overlijden van de verzekerde blijkt dat deze toch heeft gerookt zal dit gevolgen voor de uitkering hebben. Dit kan per verzekeringsmaatschappij verschillen.

Gewicht
Bij de acceptatie van een levensverzekering kan gewicht een rol spelen. Soms kan (over-)gewicht een reden zijn voor een premieverhoging of niet-acceptatie van de verzekering. Om mogelijke gevolgen te voorkomen, willen sommige mensen hun gewicht wel eens iets rooskleuriger voorstellen dan de werkelijkheid.

Strafrechtelijk verleden

Slechts weinig mensen zijn trots op een strafrechtelijk verleden. Bij het aanvragen van een verzekering zal de verzekeringsmaatschappij echter wel informeren naar het strafrechtelijk verleden van de aanvrager (of andere belanghebbenden). Men is wettelijk verplicht om deze vraag eerlijk te beantwoorden, tenzij het om feiten gaat van langer dan acht jaar geleden. In de praktijk wil men nog wel eens 'vergeten' om alle feiten te vermelden.

Lees verder

• Hoe kan je besparen op je verzekeringen?
• Vergoeding inboedelverzekering. Nieuwwaarde of dagwaarde?