Crowdfunding; een risicovolle investering

Wie geld uitleent loopt risico. Het kan immers gebeuren dat de geldvrager zijn verplichtingen om de lening met rente terug te betalen niet kan nakomen. Crowdfunding is niets anders dan het uitlenen van geld aan iemand anders. Wie zijn de mensen en bedrijven die om geld vragen en welke risico's loop je als je besluit om geld uit te lenen? Crowdfunding biedt kansen om meer rendement te maken dan op een spaarrekening. Daar staat tegenover dat je ook het risico loopt dat je je geld geheel of gedeeltelijk verliest.

Crowdfunding kort uitgelegd

Crowdfunders geven gezamenlijk een lening aan een bedrijf of particulier. Er zijn verschillende bemiddelaars (platforms) die met een website investeerders en geldvragers proberen te koppelen. geldvoorelkaar.nl, kapitaalopmaat.nl en collincrowdfund.nl zijn websites waarop je aanvragen ziet voor een lening. Als particulier kun je je op deze websites aanmelden als investeerder. Geld uitlenen kan vanaf € 100,-. Wanneer er genoeg investeerders inschrijven op een aanvraag kan op die manier een lening van vele tonnen worden verstrekt. Het grootste Nederlandse platform geldvoorelkaar.nl heeft tot en met 2015 voor ruim € 70 miljoen aan leningen bemiddeld.

Lage spaarrente stimuleert crowdfunding

Bij een lage spaarrente zijn steeds meer mensen geneigd om te kijken of ze niet beter iets anders kunnen doen met hun geld. Het idee daarachter is dat het toch zonde is om een kapitaal op de bank te hebben staan terwijl er nauwelijks nog rente over wordt vergoed. Met dat gegeven in het achterhoofd lijkt crowdfunding al snel interessant met ondernemers die tot wel 8% rente willen vergoeden over het geld dat zij willen lenen.

Rendement betekent ook risico

Rendement gaat echter niet zonder risico. Ook niet bij crowdfunding. Tegenover het hogere rendement staat het risico dat de geldlener de lening niet kan terug betalen. Hoe groot dat risico is, is lastig in te schatten. Geldvoorelkaar zegt dat het aantal leningen dat niet volledig wordt terugbetaald tussen de 3% en de 6% ligt. Andere platforms geven helemaal geen informatie of noemen alleen het aantal leningen dat niet volledig is terugbetaald.

Welke bedrijven vragen om een lening via crowdfunding?

Onder de bedrijven die om een lening vragen zitten veel starters en bedrijven die een groeispurt willen maken. Ook zijn er opvallend veel aanvragen uit de horeca- en de recreatiesector. Dit zijn sectoren waarvan bekend is dat de banken zeer terughoudend zijn om hen een lening te verstrekken. Als de bank geen lening wil verstrekken kan crowdfunding een volgende optie zijn voor een bedrijf dat financiering zoekt. Logischerwijs mag verondersteld worden dat het hier bedrijven betreft waarvan de bank vindt dat het risico te groot is om een lening te verstrekken. Ook particulieren kunnen om een lening vragen bijvoorbeeld voor een verbouwing of voor de aanschaf van zonnepanelen.

Een afwijzing van de bank is voor sommige bedrijven de reden dat zij crowdfunding zoeken. Een andere reden kan zijn dat het bedrijf onder de investeerders potentiële klanten hoopt te werven. Zij stellen dan naast de rente dikwijls een zgn. incentive beschikbaar. Dit kan een proefmonster zijn van het product dat zij verkopen of een rondleiding op het bedrijf.

Het inschatten van het risico

De platforms maken zelf een inschatting van het risico. Ze maken dit kenbaar door de lening een classificatie mee te geven. Ieder platform heeft een eigen werkwijze om tot een classificatie te komen. Als investeerder moet je je goed bedenken dat dit een momentopname is. Bovendien heeft het platform er zelf alle belang bij dat er voldoende investeerders worden gevonden om de lening te kunnen verstrekken. De platforms krijgen de meeste inkomsten namelijk van de geldvrager wanneer deze de lening ook daadwerkelijk krijgt.

Om het risico in te schatten dat de lening niet volledig terug wordt betaald is het zaak zoveel mogelijk informatie te vergaren. Zekerheid bestaat echter nooit. De ondernemer kan slechte keuzes maken, de markt kan instorten en persoonlijke omstandigheden van de ondernemer kunnen ingrijpend veranderen. Dit zijn zaken waarop je als investeerder geen invloed hebt.

Toch zijn er wel een aantal tips te geven waar je op kunt letten

Hoeveel investeert de geldvrager zelf?

Als de geldvrager zelf niet of nauwelijks bijdraagt loopt hij/zij dus ook weinig risico.

Stelt de geldvrager zich hoofdelijk aansprakelijk?

Hoofdelijke aansprakelijkheid betekent dat de geldvrager met zijn of haar gehele vermogen aansprakelijk is om de lening terug te betalen. In dit verband is het ook van belang om inzicht te hebben in het privé-vermogen (bv. een overwaarde op het woonhuis).

Worden er zekerheden gegeven?

Op onroerende zaken kan hypotheekrecht worden gegeven en op roerende zaken pandrecht. Daarnaast kan iemand anders zich borg stellen voor de geldvrager. Naarmate er meer zekerheden worden geboden is het risico voor de investeerder kleiner. Een stil pandrecht biedt in de praktijk weinig zekerheid. Bovendien heeft de fiscus een bodemvoorrecht op de inventaris van een bedrijf. Bij gedwongen executie brengen goederen ook nog veelal minder op dan waarvoor ze zijn aangeschaft.

Waar wordt de lening voor aangewend?

Wanneer de lening wordt aangewend voor de aanschaf van een gebouw of voor machines dan behouden deze (een deel) van hun waarde. Is de lening bedoeld als werkkapitaal dan kan er van worden uitgegaan dat er voorraad van wordt gekocht of dat de lening wordt gebruikt om lopende rekeningen van te betalen.

Hoe ziet de balans eruit van de onderneming?

Heeft de onderneming veel eigen vermogen? Zo ja, dan is de kans op een faillissement kleiner dan wanneer er geen eigen vermogen is. Van belang is ook om te kijken waaruit de activa bestaat. Vooral de post immateriële activa. Dit betreft o.a. goodwill. Goodwill is niet eenvoudig om te zetten in geld. Een bedrijf is waard wat de activa en passiva werkelijk waard zijn. Vooral goodwill blijkt in de praktijk vaak veel minder waard te zijn dan waarvoor een bedrijf het op de balans zet. Hetzelfde geldt voor voorraden. Deze kunnen al lang in het magazijn liggen en verouderd zijn waardoor zij veel minder waard zijn dan waarvoor ooit ze zijn aangeschaft.

Wat is er op het internet te vinden over de geldvrager?

Het verleden van een geldvrager is voor de bank nogal eens reden om de aanvraag voor een lening af te wijzen.

Welk toekomstbeeld schetst de geldvrager?

Hier geldt: hoe rooskleuriger des te minder waarschijnlijk. Ondernemen is voor de meeste mensen hard werken. Een omzet die in een paar jaar tijd vertienvoudigt lijkt op papier mooi maar is in de praktijk zeer zeldzaam.

Een laatste tip

Als je iets onduidelijk is kun je aan het platform vragen stellen. Bij kapitaalopmaat.nl en collincrowdfund.nl kun je bij de aanvraag op de website een reactie plaatsen. Het is verstandig hiervan gebruik te maken. Een bank wil immers ook alles van je weten voordat ze een lening aan je verstrekt.