Sparen voor de kleinkinderen: de kansen, de haken en ogen
Sparen voor je kleinkinderen is zowel leuk als nuttig. Maar het is wel iets om goed over na te denken. Wordt het sparen? Beleggen? Zelf doen, of een deskundige inschakelen? Kun je het gespaarde kapitaal verzekeren? Wie heeft er eigenlijk recht op het geld in geval van onvoorziene complicaties? Deskundige spaartips van de financieel adviseur.
Iets opzij zetten voor de kleinkinderen is niet alleen leuk, het is ook nuttig. Denk maar aan de hoge kosten van een studie. Of u verrast uw kleinkind met een welkom extraatje tegen de tijd dat hij of zij zelfstandig gaat wonen. Een fijn gevoel dus, als je een steentje bijdraagt. Maar hoe werkt dat? Jos Wagemakers, financieel adviseur bij RVS: 'Dat kan op meerdere manieren. Je kunt een spaarrekening op naam van je kleinkind openen. Via die spaarrekening zou je bijvoorbeeld ook automatisch bedragen over kunnen maken naar een beleggingsrekening. Of je kiest voor een kapitaalverzekering, met een vaste looptijd en een vast bedrag aan stortingen. Elke manier heeft zijn voor- en nadelen. Als je zelf wilt blijven beschikken over het geld, verdient een spaarrekening de voorkeur. Ook wie de grootst mogelijke zekerheid wil hebben over het eindkapitaal, of echt niet wil beleggen, is het best af met een spaarrekening. Je hebt dan elk jaar vaste rentebijschrijving. De rente varieert natuurlijk, maar verminderen kan je kapitaal niet. Bij een verzekeringspolis is sparen alleen mogelijk als eventueel onderdeel van een mix. Je kunt dan bijvoorbeeld kiezen uit verschillende beleggingsfondsen, met een beleggingsrisico variërend van klein tot groot. Of je maakt een mix van aandelen, obligaties, vastgoed en/of sparen. Een kapitaalverzekering waarbij belegd wordt levert meer risico op, maar óók kans op een hoger rendement dan je behaalt met sparen. Bovendien kun je tegenwoordig kiezen voor een gegarandeerd eindkapitaal. Dan krijgt je kleinkind bijvoorbeeld altijd minimaal € 20.000, ongeacht het beleggingsresultaat. Waarin een verzekeringspolis ook verschilt van een spaarekening is dat er kosten worden berekend, en tussentijds uitstappen extra kosten meebrengt. Sparen via een spaarrekening is bij grootouders in elk geval het populairst. Maar een combinatie van verzekeringspolis en spaarrekening kan natuurlijk ook.'
'Ik zou alleen voor mijn kleinkinderen sparen als het nodig was'
Eefje (62): 'Ik heb nooit specifiek voor mijn kinderen gespaard, had alleen een buffertje voor noodgevallen.Vanouds ga ik uit van het idee: laat het ze liever zelf doen en ervan leren. Voor mijn kleinkinderen spaar ik evenmin, al krijgen ze natuurlijk wel de nodige cadeautjes. Ik denk gewoon dat zij het goed genoeg hebben, en geef liever wat meer aan kinderen in ontwikkelingslanden. Maar als hun ouders niet een flink hoger inkomen hadden gehad dan ik, had ik absoluut wél voor mijn kleinkinderen gespaard. Een nogal bemiddelde vriendin van mij heeft een alleenstaande dochter met een kind, en vindt het leuk te sparen voor haar kleinkind. Ik denk altijd: wie het leuk vindt en kan missen, moet het doen. Al denk ik dat er wel nadelen in kunnen schuilen. Bijvoorbeeld als een soort competitie tussen grootouders ontstaat: wie doet het meest voor de kleinkinderen? Ik heb dat in mijn omgeving meegemaakt. Erg vervelend om te zien. Bovendien wordt soms wel érg veel geld weggezet. Als je elk financieel obstakel vooraf weghaalt, leren kinderen minder goed de waarde van geld kennen. Waarvan je natuurlijk niets algemeens kunt zeggen: mijn dochters zijn hetzelfde opgevoed, maar de één vindt sparen veel belangrijker dan de andere.'
De financieel adviseur
Jos Wagemakers: 'Als je maar een beperkt bedrag wilt of kunt sparen voor de kleinkinderen, kun je gewoon een spaarrekening openen en regelmatig iets wegzetten. Wil je echter serieus aan vermogensvorming doen, dan raad ik aan even een financieel adviseur te raadplegen. In mijn adviespraktijk zit ik vaak met grootouders en ouders samen om tafel om in kaart te brengen wat de spaardoelen zijn, en hoe groot het gewenste eindkapitaal is. Zo komen we tot een financieel plan. Daarin kunnen ook spaardoelen worden gecombineerd. De ouders starten misschien met een kapitaalplan voor een koophuis voor hun kind, en de grootouders openen een spaarrekening voor studie of als appeltje voor de dorst. Ik raad in elk geval aan, zo vroeg mogelijk te beginnen. Ten eerste heb je door de jaren heen het rente-op-rente-effect, zodat je kapitaal sneller groeit. Bovendien maak je dan maximaal gebruik van je belastingvrijstelling. Je mag namelijk periodiek een bepaald bedrag per kleinkind belastingvrij schenken. Kom je daarboven, dan vervalt die vrijstelling en is het kleinkind successiebelasting verschuldigd. En iets als een inhaalvrijstelling bestaat niet. Zou je dus later in één keer een fors bedrag schenken, dan gaan de kleinkinderen flink successiebelasting betalen. Dat wil je natuurlijk voorkomen.'
Sparen voor de kleinkinderen: de officiële kant van de zaak
Een stukje 'spaar-theorie:' als opa en oma een spaarrekening openen voor de kleinkinderen, heten zij officieel 'de contractanten'. De ouders zijn verantwoordelijk voor de rekening, omdat het kleinkind (nog) niet handelingsbekwaam is. Zij moeten dus ook toestemming geven voor het openen ervan. Officieel blijf je als grootouders over het geld beschikken - het kleinkind dus niet, en de ouders evenmin. Pas als je kleinkind achttien en dus meerderjarig is, kan hij of zij in principe over het bedrag beschikken. Behalve natuurlijk als er andere afspraken zijn gemaakt. Over afspraken gesproken, Jos Wagemakers' advies: 'Leg afspraken even testamentair vast, om onverwachte situaties te voorkomen. Stel, dat de grootouders onverhoopt overlijden. Als niet is vastgelegd dat het spaarsaldo voor de kleinkinderen is, kan het opgaan in de nalatenschap. Een intake-gesprek bij de notaris is vaak gratis. Dan kun je bespreken of een notariële akte handig is. Voor die akte betaal je natuurlijk wel, maar daarmee koop je zekerheid.'
Levert sparen wel iets op?
Wie sparen maar weinig op vindt leveren, moet vermoedelijk gewoon even geduld hebben. De spaarrente staat op het moment op een historisch laag niveau en de ervaring leert, dat de rente te zijner tijd weer flink kan gaan klimmen…