In de schulden, uit de schulden

Schulden zijn te voorkomen, en te verhelpen. Ook een stuk maand over aan het eind van je geld? Je bent de enige niet, en schamen helpt niet. Orde in de chaos scheppen en weer 'groen' komen te staan daarentegen, geeft meer voldoening dan je denkt. En iedereen kan iets doen aan schulden. Zelfs als je er harde keuzes voor moet maken. Je staat er bovendien niet alleen voor, organisaties als het NIBUD kunnen je helpen. Ooit waren Nederlanders een spaarzaam volk. Nu doen we mee in een grote internationale trend: schulden maken. Niet eens omdat het moet, omdat we er anders een boterham minder om eten. Maar wel omdat het zolangzamerhand lijkt alsof je wel mee moet draaien in de grote geldmolen, omdat je anders niet meetelt. Logisch natuurlijk dat veel mensen die in de schulden zitten, tot de lage inkomensgroepen behoren. Maar opvallend is, dat steeds meer mensen uit de hogere inkomensgroepen ook in de schulden komen. Al met al worden schulden dus een steeds omvangrijker probleem. Dat betekent wel, dat er steeds meer mensen zijn die zeker de mogelijkheden hebben om uit de schulden te komen. Als ze maar even weten hoe. Alles begint bij bewustzijn.

Je staat er zelf voor

De conclusie is hard, maar onvermijdelijk: schulden zijn niet altijd te voorkomen, maar het is onze eigen verantwoordelijkheid om zo goed mogelijk met geld om te gaan. Zelfs, al doen we dat in een maatschappij die het ons niet makkelijk maakt. Want het bestaan was vroeger simpeler: wat je kocht, kocht je uit je loonzakje. Veel mensen hielden een huishoudboekje bij. Wilde je iets hebben, zo gold ‘oma’s wijsheid’, dan spaarde je ervoor. Anno nu worden we door banken, kredietmaatschappijen, winkelketens en reclamemakers aangemoedigd om te consumeren en later maar eens te kijken naar de rekening. Totdat blijkt dat die rekening niet op de afgesproken tijd betaald kan worden. Dan laten kredietverleners vaak opeens hun tanden onverbiddelijk zien. En voor je het weet, zit je in de problemen.

Grotere auto dan de buurman

Wanneer worden schulden een probleem? Nog niet wanneer iemand af en toe even rood komt te staan op de betaalrekening, en er vanaf is als het salaris binnen is. Wel wanneer het rood steeds vaker en langer opduikt. Het is echter voor iedereen raadzaam om te kijken hoe de geldzaken in zo veilig mogelijke zones kunnen blijven. Gezond verstand is het beste medicijn tegen ‘ongezond’ financieel gedrag. Eigenlijk zou iedereen zich eens wat keiharde vragen moeten durven stellen, schulden of niet. Ten eerste: hoe hebben we ons ooit kunnen laten aanpraten, dat we datgene zijn wat we laten zien? Waarom zouden we steeds betere kleren of auto’s moeten hebben dan de buren, zodat zij ook weer onze bezittingen ‘moeten’ overtroeven? Is bezit onze grote geluksfactor, of de mensen om ons heen, de bevrediging die we uit ons leven putten? En is dat kortstondige fijne gevoel van een mooie aankoop, nou echt mooier dan het langdurige prettige gevoel dat je je geldzaken zo goed mogelijk op orde hebt? Nee, natuurlijk. Door onszelf de vragen te stellen die bij ons financiele gedrag horen, worden we wel even hard met onszelf geconfronteerd. Maar ook kunnen we denkpatronen die schulden in de hand werken ontmaskeren. Juist als je dit in een vroeg stadium doet, blijkt dat de benodigde bezuinigingen niet altijd erg veel pijn hoeven te doen.

Centen tellen

Geldzaken zo goed mogelijk op orde hebben en houden? Overzicht is een sleutelwoord. Wacht niet tot de rekeningen zich opstapelen. Zet inkomsten en uitgaven op een rij. Ook wie vermoedt dat de uitkomst niet rooskleurig zal zijn, voelt zich geheid beter door zekerheid dan wanneer de vragen en twijfels blijven rondspoken. Meestal is overzicht creëren even een rotklusje, maar het is goed te doen. Een prima gratis hulpmiddel is het online Persoonlijk Budgetadvies, te vinden onder het kopje ‘Geldzaken op orde’ op de website www.nibud.nl. Nibud is een budgetvoorlichter die heel wat informatie en advies gratis online beschikbaar heeft. Wie eenmaal als eerste stap het budget heeft vastgesteld, heeft ‘onbetaalbaar’ overzicht. Vaak volgen nu verrassingen: nonchalant belgedrag, kleding... gaf je écht zo veel uit zonder het te weten? De sleutel naar schuldvermindering heb je vaak in eigen hand.

In de schulden, uit de schulden

Schulden leiden maar al te gauw tot schaamte. Hopelijk is hierboven duidelijk geworden, dat we massaal ‘aan de schulden’ zijn, en dat de maatschappij en economie dit bovendien in de hand werken. Neem verantwoordelijkheid, maar schaam je niet wanneer je er (even) niet meer uitkomt. Bijtijds gaan praten met schuldeisers kan leiden tot beter haalbare afspraken. Ook de maatschappelijk werker is er voor dit soort problemen. Schulden kunnen voor iedereen een molensteen worden. Maar de keerzijde is dat we er zelf meer aan kunnen doen dan vaak gedacht wordt. En wel door verantwoordelijkheid te nemen, met of zonder hulp van buitenaf helderheid te scheppen en hard te werken aan een goede balans tussen inkomen en uitgaven. Een bittere pil misschien, maar het loont.