De overheid binnen de economie

De overheid heeft binnen de economie een rol die niet meer weg te denken is. Naast de sociale zekerheid is ze ook actief binnen de rest van de Nederlandse economie. Verder heeft de Nederlandse overheid in de jaren vijftig een aantal doelstellingen opgesteld om een sterke Nederlandse economie te waarborgen. Wil je weten waarom de rol van de overheid binnen de economie regelmatig veranderd? Lees dan dit artikel over de overheid binnen de economie!

De overheid binnen de economie

De overheid binnen de economie is de afgelopen paar jaar sterk veranderd. Vroeger zorgde de overheid alleen voor de openbare veiligheid, toen was onze overheid nog een nachtwakersstaat. Vandaag de dag is de overheid op allerlei gebieden actief betrokken, zo ook binnen de economie.

De meningen over de rol van de overheid binnen de economie lopen sterk uiteen. Hierin zien we vooral een verschil tussen de liberale economen en de socialistische economen. De liberale economen willen een beperkte rol van de overheid en zijn een groot voorstander van marktwerking. Een interventie van de overheid zorgt volgens hen alleen maar voor een verstoring van deze marktwerking, en is dus overbodig en onwenselijk. De socialisten zijn voorstander van een meer betrokken overheid als het aankomt op de economie. Zij zijn van mening dat een overheid de scherpe randjes van de marktwerking kan bijschaven. We kunnen er vanuit gaan dat tegenwoordig bijna iedereen het er mee eens is dat de overheid wel nodig is voor de levering van bepaalde goederen en diensten. Denk hierbij aan de uitkeringen en volksverzekeringen. De goederen en diensten die de Nederlandse overheid levert kunnen meestal niet door de marktsector geleverd worden.

Leveren van goederen en diensten

De Nederlandse overheid maakt een belangrijk deel uit van onze economie. Voornamelijk door de levering van goederen en diensten. Bij de levering van goederen en diensten door de overheid maken wij onderscheid tussen collectieve goederen en semi-collectieve goederen.

Collectieve goederen

Collectieve goederen zijn goederen die alleen door de overheid geleverd kunnen worden. Ze zijn dus niet beschikbaar binnen de particuliere sector. Collectieve goederen zijn niet per individuele gebruiker in rekening te brengen. Een aantal voorbeelden van collectieve goederen zijn:

• Straatverlichting
• Politie
• Strijdkrachten

Semi-collectieve goederen

Semi-collectieve goederen zijn goederen die wél door de overheid geleverd worden, maar waarbij het in theorie mogelijk zou zijn om een individuele prijs te berekenen. De overheid besluit deze diensten en goederen wel te leveren, bijvoorbeeld vanwege het maatschappelijk belang. Een aantal voorbeelden van semi-collectieve goederen zijn:

• Wegennetwerk (snelwegen, rijkswegen etc.)
• Bruggen en rivieronderhoud

De doelstellingen van economische politiek

In de jaren 50 van de vorige eeuw zijn er in Nederland vijf officiële doelstellingen van economische politiek vastgesteld.

Evenwichtige arbeidsmarkt

De eerste doelstelling is een evenwichtige arbeidsmarkt. Dit houdt in dat de arbeidsmarkt geen groot overschot of tekort mag vertonen. Op elke deelmarkt binnen de arbeidsmarkt moet er worden gestreefd naar evenwicht.

Prijsstabiliteit

De tweede doelstelling is een stabiel prijsniveau. Een stabiel prijsniveau is van essentieel belang voor de instandhouding van de relatieve waarde van het geld. De Nederlandse overheid probeert om de inflatie binnen de perken te houden met verschillende conjuncturele maatregelen. Het probeert zo te voorkomen dat de inflatie de kosten van levensonderhoud doet stijgen en de Nederlandse concurrentiepositie verslechterd.

Evenwichtige betalingsbalans

Een overschot of tekort op de betalingsbalans heeft een negatief effect voor de economie van een land. Dit is voor Nederland niet anders. Een tekort op de Nederlandse betalingsbalans betekend dat onze bedrijven te duur zijn ten opzichte van andere Eurolanden. Hierover zijn internationale afspraken gemaakt binnen de Europese Unie.
Een stabiel prijsniveau is van belang voor de instandhouding van de waarde van het geld. De Nederlandse overheid streeft ernaar om de inflatie binnen de perken te houden en probeert te voorkomen dat door de inflatie de kosten van levensonderhoud stijgen en de concurrentiepositie met het buitenland wordt aangetast.

Rechtvaardige inkomensverdeling

Ten vierde heeft de overheid besloten dat iedereen recht heeft op een rechtvaardig inkomen, oftewel, een minimum loon. De overheid probeert verder via uitkeringen iedereen rond te laten komen op minimaal bijstandsniveau.

Evenwichtige en duurzame economische groei

Als laatste doelstelling streeft de overheid naar een evenwichtige en duurzame economische groei. Naast een vergroting van de productie probeert ze ook rekening te houden met de gevolgen van een grote economische groei. Hierdoor kunnen verschillende factoren veranderen zoals de werkgelegenheid in het land.