Aandelen converteren zonder statutenwijziging

Converteren van aandelen is het omzetten van een aandeel in een ander soort aandeel. Deze omzetting geschied voornamelijk doormiddel van statutenwijziging. De vraag die nu gesteld wordt is of deze omzetting ook zonder statutenwijziging kan geschieden, dit scheelt weer een bezoek aan de notaris.

Wat zijn aandelen?

Een aandeel is een bewijs van deelname in het kapitaal van een onderneming. Je doet een investering en krijgt daar in ruil als het goed gaat met de onderneming dividend uitgekeerd. Daarnaast kan je ook geld verdienen door je aandelen te verkopen bij een hogere koersstand.

Het komt regelmatig voor dat een onderneming verschillende aandelen uit geeft. De reden hiervoor kan zijn dat de aandelen verschillende winstrechten hebben of andere zeggenschapsrechten. Converteren komt aan de orde als je een aandeel in een ander soort aandeel binnen de onderneming wilt omzetten.

Is conversie van aandelen krachtens statuten mogelijk?

Is conversie van aandelen krachtens statuten mogelijk?

Onder conversie verstaan wij de omzetting van de ene soort aandelen in een andere soort aandelen binnen dezelfde rechtspersoon. Conversie kan plaatsvinden in het kader van verschillende doeleinden.

Converteerbare aandelen zijn slechts denkbaar indien de statuten daarvoor een basis geven. Hieruit valt de conclusie te trekken dat je voor het converteren van aandelen de statuten moet wijzigen. Toch hoeft niet in elk geval van conversie de statuten gewijzigd te worden. In de literatuur wordt de mogelijkheid geboden dat conversie ook kan geschieden indien daarvoor ruimte in de statuten is geschapen.

Volgens de Asser 2-II* De naamloze en besloten vennootschap moet voor een conversie krachtens statuten een besluit genomen worden van een daartoe expliciet in de statuten aangewezen vennootschapsorgaan. Het desbetreffende orgaan bepaalt de voorwaarden waaronder en de termijn waarbinnen de aandeelhouder kan converteren. Daarnaast moet uit de statuten duidelijk blijken ten aanzien van welke bestaande aandelen die bevoegdheid van het vennootschapsorgaan tot conversie bestaan en in welke in de statuten voorziene andere soort geconverteerd kan worden. Als laatste moet het maatschappelijke kapitaal ook zodanig naar soort en aandelen zijn uitgesplitst dat er ruimte is voor de conversie.

In het boek de BV en de NV: het nieuwe ondernemingsrecht, wordt eveneens de mogelijkheid geboden tot een conversie van aandelen krachtens statuten. In afwijking tot de Asser 2-II* worden de voorwaarden voor conversie in de statuten vastgelegd en niet vastgesteld door het bevoegde vennootschapsorgaan. Daarnaast kan conversie ook al plaatsvinden op het moment dat aan de in statuten omschreven voorwaarden (bijv. een zeker eigen vermogen of een bepaald tijdstip) is voldaan zonder daar voorafgaand een besluit van een daartoe aangewezen vennootschapsorgaan is genomen.

Er bestaat geen consensus in de literatuur of conversie perse plaats moet vinden doormiddel van een besluit van een vennootschapsorgaan. Fiscaal gezien is het aan te raden om altijd gebruik te maken van een aandeelhoudersbesluit. Indien er geen aandeelhoudersbesluit wordt genomen tot conversie en de aandelen worden geconverteerd, dan worden de aandelen geacht afgestempeld te zijn. Indien er sprake is van een natuurlijke persoon als aandeelhouder met een aanmerkelijk belang in de vennootschap, dan zal er AB-heffing betaald moeten worden. Als de geconverteerde aandelen gehouden worden door een andere vennootschap is converteren zonder aandeelhoudersbesluit geen probleem, aangezien de vennootschap niet onder de toepassing van de AB heffing valt. Desalniettemin is het verstandig om in de statuten te bepalen dat een aandeelhoudersbesluit nodig is voor conversie, omdat natuurlijke personen en vennootschappen vaak naast elkaar aandeelhouder zijn.

Voor een conversie zonder statutenwijziging is het wel vereist dat de aandelen als kapitaaldeelneming in stand blijven. De aandelen blijven dezelfde nominale waarde houden, er is geen sprake van intrekking of uitgifte van aandelen. Een aandeel van 100 EUR kan je converteren in twee aandelen ter waarde van 50 EUR. Er komt slechts een wijziging in de rechten die aan het aandeel verbonden zijn. Hierbij kun je denken aan het omzetten van preferente aandelen in gewone aandelen.

Als je aandelen wilt converteren zonder de statuten te wijzigen, zal je rekening met het maatschappelijk kapitaal moeten houden. Na de conversie moet van de geconverteerde aandeelsoort minimaal 20% van het maatschappelijk kapitaal van de aandeelsoort nog geplaatst zijn en mag het geplaatste kapitaal van de nieuwe aandelen niet het maatschappelijk kapitaal van de desbetreffende aandeelsoort overschrijden. In beide gevallen zouden anders alsnog de statuten gewijzigd moeten worden om het maatschappelijk kapitaal te verlagen en/of te verhogen.

Indien je zou kunnen betogen dat je het maatschappelijk kapitaal van alle aandeelsoorten op één hoop zou kunnen gooien, is er geen belemmeringen in de hoeveelheid aandelen die je zonder statutenwijziging kan converteren, aangezien de aandelen hun nominale waarde behouden. Het is echter volgens de literatuur niet mogelijk om het maatschappelijk kapitaal van alle aandelensoorten op één hoop te gooien. Om überhaupt zonder statutenwijziging te kunnen converteren moet het maatschappelijk kapitaal in de statuten namelijk zodanig naar soort en aandelen zijn uitgesplitst.

In de literatuur komt niet naar voren of je voor het maatschappelijk kapitaal net zoals bij converteerbare aandelen in de statuten ruimte kan creëren zodat je wijzigingen kan doorvoeren zonder statutenwijziging. Artikel 2:67 en 2:178 BW vereisen beiden dat het bedrag van het maatschappelijk kapitaal in de statuten vermeld wordt, maar vereisen niet dat het precieze bedrag vermeld wordt. Wellicht kan dit perspectief bieden om eveneens voor het maatschappelijke kapitaal in de statuten ruimte te kunnen creëren zodat het maatschappelijk kapitaal zonder statutenwijziging aangepast kan worden in geval dat de conversie van aandelen dit vereist.

Artikel 2:25 BW stelt dat van de bepalingen uit Boek 2 slecht afgeweken kan worden, voor zover dat uit de wet blijkt. Ruimte om af te wijken van een bepaling uit Boek 2 wordt meestal aangeduid met zinsneden als ‘voor zover de statuten niet anders bepalen’ of ‘de statuten kunnen bepalen’. Artikel 2:67 en 2:178 BW geven beiden niet een duidelijke afwijkingsbevoegdheid. Het creëren van ruimte in de statuten voor het automatisch aanpassen van het maatschappelijk kapitaal zou daarom tot nietig kunnen zijn vanwege strijd met een dwingende rechtsbepaling.

De conclusie is dat het converteren van aandelen krachtens statuten mogelijk is met inachtneming van de nominale waarde en de beperkingen door het maatschappelijk kapitaal. Het is namelijk de vraag of het maatschappelijk kapitaal wel zonder statutenwijziging gewijzigd kan worden. Ten aanzien van het effectueren van de conversie is in de literatuur verschil van mening of er een besluit van een vennootschapsorgaan voor nodig is en of de voorwaarden voor conversie in de statuten opgenomen dienen te worden of dat het aangewezen vennootschapsorgaan ze stelt. Fiscaal gezien is het bij natuurlijke personen als aandeelhouder altijd verstandig om aan de conversie een aandeelhoudersbesluit ten gronde te laten liggen