Gestructureerde obligaties of notes: een inleiding

De financiële wereld staat bol van het jargon. Issue spread, hedging, futures etc. De lijst is nagenoeg eindeloos. Eén van die termen is ‘notes’, ook wel gestructureerde obligaties genoemd. Het is een eerder onbekende categorie van financiële producten die mogelijkheden biedt voor elk type belegger. Onbekend is echter onbemind. Dat is nogal spijtig, want het kan in theorie evengoed renderen als een fonds of aandelenindex zonder evenveel risico te lopen. Een gestructureerde obligatie biedt namelijk vaak kapitaalsbescherming, zoals bij gewone obligaties.

Doel

Gestructureerde obligaties, structured notes of notes worden gemaakt door financiële instellingen. Het gebeurt dat banken elkaar vragen om een note te produceren op basis van hun instructies (bv. thema). Voor instellingen zijn deze obligaties goedkoper dan de kasbon die ze normaal uitgeven. Mensen tolereren zelfs risico op nul rendement in ruil voor het uitlenen van hun geld. Voor beleggers is zo’n note interessant omdat het een leegte vult tussen aandelen en fondsen (groot risico, groot rendement) aan de ene kant en obligaties (beperkt risico, beperkt rendement) aan de ander kant.

Ooit zijn gestructureerde obligaties ontstaan als een uitbreiding van converteerbare obligaties. Vandaag is het een apart segment dat dient om een portefeuille te diversifiëren. Er bestaat een vraag naar vanuit het bestuur van de bank en vanuit de klant.

Inhoud

Deze categorie van beleggingen zal doorgaans (nagenoeg) volledige kapitaalsbescherming bieden. De instelling belooft met andere woorden dat ze op vervaldag de initiële belegging zal terugbetalen. De enige reden waarop dit niet zou gebeuren is omwille van faillissement. Tegelijkertijd kan ze een coupon uitbetalen zoals bij een obligatie. De coupon is variabel, ze hangt af van de prestatie van een onderliggende waarde. Dit kan een fonds, index, rente etc. zijn. Hoe beter de onderliggende waarde presteert, hoe groter de coupon. Het product bestaat uit twee delen; een obligatie aangevuld met een (reeks) optie(s).

Obligatie

Een voorbeeld verduidelijkt de tweedeling. Een bank maakt ‘SN 2025’, een gestructureerd product dat vervalt in 2025. De klant van die bank schrijft in voor 1000 EUR. 900 EUR zal dan belegd worden in een gewone obligatie. Deze ‘lening’ aan een bedrijf of land zal dan in 2025 1000 EUR opbrengen omwille van coupons die vastliggen. Daardoor kan de bank het kapitaal van de klant verzekeren in 2025.

Opties

De resterende 100 EUR zal dan belegd worden in opties. Opties vertegenwoordigen simpelweg de mogelijkheid om in de toekomst iets aan te kopen of te verkopen tegen een waarde die men vandaag bepaalt. In dit voorbeeld bevat SN 2025 opties op een index van Europese aandelen, meer bepaald om ze te mogen kopen in 2025 tegen 100 EUR. Het aankopen van deze opties kost vandaag 3 EUR, los van het feit of ze al dan niet worden uitgeoefend. Stijgen die aandelen naar 150 dan zal de bank de optie uitoefenen. De optie heeft dan een waarde van 147. De klant zal dan in 2025, 1147 terugkrijgen (1000 + 147). Het kan uiteraard ook de andere richting uitgaan waardoor de opties waardeloos worden en enkel de 1000 EUR wordt terugbetaald.

Variaties

Wat de bescherming, voorwaarden, onderliggende waarde en uitbetaling precies inhoudt, staat beschreven in de prospectus van het product. Hoeveel beschermd wordt, verschilt naargelang de note. Op welk tijdstip coupons worden betaald kan ook verschillen. Zo kunnen er tussentijdse coupons zijn. Verder verschilt het soort opties waarin belegd wordt. Deze kunnen te maken hebben met aandelenindices, rentes, fondsen. De mogelijkheden zijn eindeloos. Tot slot kunnen er voorwaarden worden toegevoegd waardoor het product toch opnieuw een extra dimensie krijgt. Zo is het mogelijk dat indien de opties te sterk gestegen zijn in waarde, de bank vroegtijdig de note terugbetaalt. Dus 2023 in plaats van 2025 bijvoorbeeld, dan krijgt het product de term callable.

Kosten

Los van het fiscale luik zijn er enkele kosten verbonden aan een gestructureerde obligatie. Doorgaans zijn deze allemaal omvat in de instapprijs. Zo kunnen ze net als gewone obligaties aangekocht worden boven pari of onder pari. Dat wil zeggen dat als de obligatie nominaal 1000 EUR is, ze gekocht kan worden aan bijvoorbeeld 1020 (boven pari). Dat komt onder andere door de instapkosten. Deze kosten omvatten distributiekosten voor de bank die ze verkoopt en productiekosten voor de bank die de note produceert. Het kan natuurlijk steeds om dezelfde bank gaan, maar dat hoeft niet.

Conclusie

Gestructureerde obligaties vormen een categorie van producten die een uitstekende aanvulling kunnen zijn voor een beleggingsportefeuille. Ze laten toe om een iets hoger risico te lopen in de zoektocht naar een hoger rendement zonder het effectieve risico te lopen. Daartegenover staat een iets hogere kostenstructuur en het feit dat uw geld voor een langere tijd vaststaat.