Wereld schuldencrisis: het verhogen van het schuldenplafond

De supermachten, de Verenigde Staten van Amerika en Europa, verkeren in grote financiële problemen. Een van de hoofdoorzaken van deze situatie zijn de enorme staatsschulden. Aan de hand van de verdiencapaciteit van een land wordt een schuldenplafond of leningenlimiet vastgesteld. Echter wordt deze continu verhoogd door bepaalde naties om hen zodoende in staat te stellen de voortdurende begrotingstekorten te financieren, waardoor de overheid kan voldoen aan haar lopende verplichtingen.

Schuldenplafond

Het schuldenplafond geeft aan hoe groot de schuld van de staat mag zijn in relatie tot het bruto binnenlands product (BBP). Het BBP geeft de verdiencapaciteit van het land aan. Dit kan vergeleken worden met de aanvraag van een persoonlijke lening die in relatie tot het inkomen wordt bekeken. De terugbetalingscapaciteit van de staat is van eminent belang bij het aangaan van leningen. Op grond van macro-economische berekeningen is bepaald dat de staatsschuld 60% van het BBP mag bedragen.

De vicieuze cirkel van het begrotingstekort

Een begrotingstekort geeft aan dat de uitgaven van de overheid de inkomsten overtreffen (op jaarbasis). Een begrotingstekort zal voor de overheid betekenen dat ze acties moet ondernemen om aan financiën te komen. Ze heeft hierbij de keus tussen, de bij de burgerij, populaire en impopulaire maatregelen. Enkele impopulaire maatregelen zijn het verhogen van belastingen, het stopzetten of verminderen van sociale voorzieningen en het afvloeien van personeel. Men kiest liever niet voor deze optie, omdat het een enorme druk op het volk zal uitoefenen die de regeerders als incapabel zouden kunnen bestempelen. Veelal zal de overheid overgaan tot de uitgifte van staatsobligaties op de financiële markten, waardoor zij de salarissen, voorzieningen en andere overheidsrekeningen kan betalen. Het geleende geld wordt grotendeels gebruikt om de uitgaven van de ministeries te financieren, waardoor de export gerichte investeringen worden verwaarloosd. De inkomsten van de Staat nemen hierdoor niet toe, terwijl er steeds meer betaald moet worden. De aflossingen van de Staatsleningen zullen namelijk ook geleend moeten worden, zolang er sprake is van een begrotingstekort. Deze vicieuze cirkel houdt het begrotingstekort in stand. Men moet hierbij niet uit het oog verliezen dat de regeerders van tevoren hun beleid baseren op verwachte overmatige bestedingen. Ze zijn bereid veel meer uit te geven dan goed is voor de economie, omdat ze hun positie als regeerders veilig willen stellen. En ze durven op een dergelijke wijze te handelen, omdat ze rekenen op de hulp van bevriende naties die bereid zijn hen financieel te ondersteunen.

Wanneer is het verhogen van het schuldenplafond economisch verantwoord

De Verenigde Staten van Amerika heeft de grootste staatsschuld ter wereld. Deze schuld bedroeg in december 2011, rond de vijftien biljoen Amerikaanse dollars. Het leningenplafond werd van 1919 - 2010 zevenenzeventig maal verhoogd. Dit is mogelijk geweest vanwege de invloedrijke positie van dit land en de hulp van bevriende naties en wereld organisaties. Deze geschiedenis roept de vraag op wanneer het verhogen van het schuldenplafond economisch verantwoord is. Het verhogen van het schuldenplafond is op zich geen probleem. Het wordt pas een probleem wanneer er geen rekening wordt gehouden met de verdiencapaciteit van het land. Men moet voorkomen dat de overheid op een gegeven moment niet in staat zal zijn haar schuldverplichtingen te voldoen. Om dit doel te bereiken zal men voor de financiering van de overheidsbestedingen alleen in structurele zin tot lenen mogen overgaan. Dit betekent dat er op basis van een gedegen maatschappelijke kosten-batenanalyse een positief nationaal-economisch rendement verwacht moet worden, waarbij de mogelijkheid bestaat om voldoende deviezen te genereren om de leningsschuld te kunnen betalen. In geval niet beantwoord kan worden aan dit criteria dienen de bestedingen ten laste van de lopende staatsinkomsten gefinancierd te worden, of door de buitenlandse schenkingen. Men moet niet uit het oog verliezen dat economische groei het sterkst waarneembaar is, wanneer mensen de gelegenheid krijgen om hun eigen boontjes te doppen. En niet zo zeer wanneer de overheid constant sleutelt aan het economisch proces door het verhogen van het leningenplafond, de belastingen of de geldhoeveelheid.