Rechtsvorm: de Eenmanszaak
De meest eenvoudige rechtsvorm is de eenmanszaak: behalve inschrijving bij de Kamer van Koophandel zijn er weinig lastige regels waaraan deze rechtsvorm zich moet houden. Veel supermarkten zijn een voorbeeld van zo'n eenmanszaak: een eenmanszaak heeft dus niet per definitie één werker in de zaak. Hoe zit de eenmanszaak precies in elkaar?
Rechtspersoon of natuurlijk persoon
De
rechtsvorm '
eenmanszaak' heeft maar één persoon die eigenaar is van de onderneming. Deze persoon heeft dus ook de leiding in het bedrijf, en deze persoon is verantwoordelijk voor de meeste zaken, zoals bijvoorbeeld de schulden.
Een eenmanszaak heeft dan ook
geen rechtspersoonlijkheid: de eigenaar zelf is verantwoordelijk en aansprakelijk voor de gemaakte schulden.
De financiering
Een eenmanszaak heeft dan wel weinig wettelijke regels met betrekking tot de oprichting. Naast inschrijving bij de
Kamer van Koophandel is er wel een beginkapitaal nodig. Dit is vaak een lastig punt van deze rechtsvorm. De ondernemer kan natuurlijk eigen vermogen inbrengen, om het bedrijfspand en de inventaris te betalen, maar er is vaak meer geld nodig dan beschikbaar is.
Dan kan er voor worden verkozen om vreemd vermogen in te schakelen, en daar ligt het struikelblok: de bank (of een andere leningsverstrekker) loopt bij de eenmanszaak als rechtsvorm relatief een groot financieel risico. Als de eenmanszaak failliet wordt verklaard, moeten alle schulden worden afgelost uit het eigen vermogen van de ondernemer. Hierin schuilt ook een voordeel: omdat de eenmanszaak geen rechtspersoonlijkheid heeft, dient zowel het zaakvermogen als het privévermogen beschikbaar te worden gesteld om de schulden af te lossen (dit betekent dus dat, in het uiterste geval, de bezittingen van de ondernemer worden verkocht om de schulden af te lossen).
Het faillissement
De ondernemer bij de eenmanszaak heeft dus grote problemen wanneer zijn of haar onderneming failliet wordt verklaard. De gevolgen kunnen beperkt worden door het bij de notaris opstellen van
huwelijkse voorwaarden. De bezittingen die de ondernemer echt niet kwijt wilt raken, zoals bijvoorbeeld het huis, worden dan bezit van de partner, waardoor deze niet meer verkocht mogen worden om de schulden af te lossen. Let wel, in het geval van een echtscheiding is de partner nog steeds eigenaar van de bezittingen.
Overige consequenties
Als de ondernemer zelf geen werknemer is, kan hij personeel in dienst nemen. De ondernemer bij de eenmanszaak komt dan ook meestal, in zijn of haar nadeel, niet in aanmerking voor een uitkering volgens de werknemersverzekeringen.
De ondernemer is wat betreft zijn inkomen afhankelijk van de stand van zijn onderneming, of te wel de hoogte van de winst. De ondernemer ontvangt dus geen vast loon, en moet wel
inkomstenbelasting betalen over zijn inkomen.
Bovendien heeft de eenmanszaak hiernaast ook nog een onzeker bestaan, als de eigenaar van de onderneming problemen krijgt (ziekte e.d.), zie je meestal dat dat het einde van de eenmanszaak tot gevolg heeft.