Testament – overlijden zonder testament

Als iemand overlijdt is dat meestal al verdrietig genoeg. Wanneer dan ook nog eens blijkt dat de persoon in kwestie geen testament heeft nagelaten, kan het nog dramatischer worden. Toch gelden er bij overlijden zonder testament bepaalde regels, die door de Belastingdienst op een rijtje zijn gezet.

Geen testament

Als iemand overleden is en geen testament heeft nagelaten, wordt volgens het Burgerlijk Wetboek geregeld wie de erfgenamen zijn en wie dus aanspraak kunnen maken op de erfenis, of hier direct mee te maken krijgen. Het is vrijwel zeker dat in een geval als dat alleen de echtgenoot – of een geregistreerd partner – of bloedverwanten kunnen erven. Onder bloedverwanten worden kinderen, kleinkinderen, ouders, grootouders, broers en zusters – en alle verdere vertakkingen via duidelijk aangeduide bloedlijnen – bedoeld. Voor aanverwanten geldt een andere regeling.

Aanverwanten

Wanneer de overledene geen testament heeft nagelaten kunnen mensen die via een huwelijk familie zijn geworden van de overleden persoon geen aanspraak maken op de erfenis. Zij zijn namelijk geen bloedverwanten, maar aangetrouwde familie. Hieronder vallen dus ook stiefkinderen, schoondochters en zwagers. Zij kunnen in principe alleen erven wanneer dit in een testament is vastgelegd.

Vier groepen

In het Burgerlijk Wetboek is vastgelegd dat de bloedverwanten in vier groepen zijn verdeeld. Deze vier groepen erven in volgorde. Dat betekent dat groep 1 in eerste instantie zal erven, tenzij hier geen sprake van is. In dat gevel gaat de erfenis automatisch over naar groep 2, enzovoorts.

Deze vier groepen zijn de volgende:

Groep 1: echtgenoot, geregistreerd partner, kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen.
Groep 2: ouders, broers, zussen, afstammelingen van broers en zussen in rechte lijn
Groep 3: grootouders
Groep 4: overgrootouders

Erflater

Als een overleden persoon geen testament heeft opgemaakt treedt volgens het Wettelijk Erfrecht de ‘wettelijke verdeling’ in werking. Dat betekent dat de langstlevende echtgenoot automatische alle zaken, goederen – maar ook schulden – van de overleden echtgenoot krijgt.

Kinderen en erfdeel

Kinderen krijgen in dit geval geen erfdeel in handen. Toch wordt hun deel van de erfenis al wel omgerekend in een geldbedrag, dat pas op te eisen is bij het overlijden van de langstlevende ouder. Wel bestaat de kans dat de kinderen na het overlijden van de erflater wel successierecht moeten betalen over hun erfdeel.

Successierecht

Hoe verdrietig een overlijden ook kan zijn, wanneer een erfenis wordt ontvangen, moet daar eenmalig belasting over worden betaald. Iedereen die iets ontvangt uit een nalatenschap moet daar successierecht over betalen, tenzij er bepaalde vrijstelling gelden. Als er meer wordt verkregen uit een nalatenschap dan het vrijgestelde bedrag, moet daarvan aangifte worden gedaan bij de Belastingdienst.