Handelsoorlog: nadelen en gevolgen voor de economie

Economische sancties, zoals invoerrechten en andere heffingen op producten, ontketenen een handelsconflict tussen twee of meerdere landen. Economen beweren dat een handelsoorlog tussen landen een negatieve impact heeft op de landen zelf, maar ook op de globale wereldeconomie. Een handelsoorlog heeft nooit tot goede en positieve resultaten geleid voor een bepaald land. Handelsconflicten leunen nauw aan bij protectionisme. Hierbij gaat men bescherming bieden aan binnenlandse landbouw, producenten en industrieën. Het verdedigen van de eigen binnenlandse vraag en consumptie is anno 2018 heel erg populair (‘America First’-principe van Donald Trump). Er bestaan enkele gevolgen of gevaren van een handelsoorlog voor de economie.

Een handelsoorlog, een conflict tussen twee staten

Met een handelsoorlog trachten twee staten elkaar te treffen door economische sancties op te leggen. Een bepaalde staat kan dit opleggen omdat het oneerlijke concurrentie ondervindt van de andere staat. Een ander land kan ook via subsidies de binnenlandse markt afsluiten, en toch wel exporteren. Een handelsoorlog is geen echte oorlog met vuurwapens. De wapens die gebruikt worden zijn heffingen, invoerbeperkingen of ‘gecamoufleerde’ waarde-aanpassingen van nationale valuta. Echter economen beweren dat een handelsoorlog nooit een voordeel kan hebben voor het land dat de sancties oplegt. Ook de aandelenbeurzen beven wanneer een handelsoorlog dreigt te ontstaan.

Handelsconflicten uit het verleden

Echt grote handelsconflicten zijn er niet geweest in het verleden. Tijdens de Grote Depressie (1929 - 1939) hebben enkele landen eenzijdige- en tegenmaatregelen genomen die de economische depressie verder hebben uitgediept. In het verleden werden er ook kleine handelsoorlogen door Europa met Amerika (staalproductie) en China (textiel) gevoerd. Barack Obama (voormalig president Verenigde Staten) heeft China in 2009 sancties opgelegd omwille van het dumpen van een overschot aan autobanden op de Amerikaanse markt. China nam kort erna wraak en verhoogde de heffingen bij de invoer van Amerikaanse kip.

Nadelen en gevolgen voor de economie

Economen beweren dat een handelsoorlog gevaren, risico’s en nadelen inhoudt voor de economie. Zij zijn ervan overtuigd dat het opleggen van economische sancties nefast is voor de ontwikkeling van de conjunctuur.

Producten en merken in andere landen worden kwetsbaarder

Indien een land economische maatregelen neemt tegen een ander land, is het best mogelijk dat het andere land wraak zal willen nemen. Amerikaanse bedrijven kunnen bijvoorbeeld heel veel geld hebben geïnvesteerd in China door er winkels (stores) en productiefabrieken te vestigen. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld Apple. Amerikaanse bedrijven deden dit omwille van de gigantische afzetmarkten in China. Indien het handelsconflict zou escaleren, dan zou China kunnen beslissen om zelf producten van eigen makelij in deze winkels te voorzien.

De benadeelde partij kan fors reageren

Een land dat sancties oplegt aan een ander land zal moeten opletten voor represailles. Pestgedrag door middel van economische sancties vallen niet in goede aarde bij het andere land. Indien de ene partij sancties treft, zal de andere partij zich niet weerhouden van tegenmaatregelen. Op deze manier komt men in een kat-muis-spel terecht waar beide partijen maar ook de economie de dupe van is. In deze gevallen kan de fierheid van een land zwaarder doorwegen dan de economische realiteit.

Investeringen van een land in het andere land

Een handelsoorlog brengt ook de investeringen van een land in het andere land in het gedrang. Uitblijven van deze investeringen is nefast voor de economie. Bovendien bezitten grootmachten ook staatsobligaties van andere landen, zodat deze landen hun schulden kunnen financieren. Een handelsconflict is dus heel wat meer dan wat sancties op te leggen. Voorzichtigheid en een goede kennis van de risico’s is een must.

Jobs veilig stellen in eigen land

Invoerrechten opleggen om banen en werkgelegenheid in eigen land te houden, zijn een fabeltje. Het is mogelijk dat bepaalde banen zijn verdwenen naar het buitenland, maar uiteindelijk zal de markt en werkgelegenheid zich toch verplaatsen naar het land met de goedkoopste arbeidskosten. Het is bijvoorbeeld bekend dat China veel banen heeft gestolen van Amerika, omwille van het feit dat de loonkosten per uur van een Chinese werknemer lager zijn dan die van een Amerikaanse werknemer. Dat is de economische realiteit.

Een handelsoorlog geeft een land strategische opties

Indien een bepaald land echt een handelsoorlog wil uitketenen, dan kan het gedupeerde land bondgenoten zoeken tegen de andere partij. Een land zou nauwer kunnen gaan samenwerken met de omringende buurlanden om een front te vormen tegen het land dat het conflict is aangegaan. Nieuwe bondgenoten kunnen op termijn handig zijn bij andere uitdagingen van het land.

De aandelenbeurzen bij een handelsoorlog

Handelsconflicten lijden tot faillissementen en kunnen in sommige zeldzame gevallen de voorbode zijn van een gewapende oorlog. Om deze redenen reageren de beurskoersen vaak erg negatief bij een mogelijkheid van handelsconflict. Onder de beleggers heerst zenuwachtigheid en de retoriek van bepaalde wereldleiders stemmen beleggers nerveus. Beursexperts en economen sturen soms onheilspellende verkoopadviezen voor aandelen de wereld in bij een mogelijks aankomend handelsconflict. Echter de beurs laat zich nooit voorspellen en enige voorzichtigheid met zulke adviezen is geboden.

Retorische dreiging over handelsoorlog door President Trump

De Amerikaanse president Donald Trump dreigt anno 2018 met een handelsoorlog tegen andere landen om zijn eigen land te bevoordelen en het ‘America First’-principe te laten gelden. Het opleggen van invoerrechten op staal en aluminium zijn enkele mogelijkheden die Trump zou willen doordrukken, ondanks de hevige weerstand binnen zijn eigen land. Trump wil ook geen vergeldingsmaatregelen door andere landen. Indien bijvoorbeeld de Europese Unie of China tegenmaatregelen zou nemen tegen de sancties van Trump, zou hij een andere invoerheffing kunnen heffen op bijvoorbeeld de import van andere producten van deze landen. De dreigende retoriek staat alvast hoog op het agenda bij de wereldwijde beleidsmakers. Deze dreigende retoriek kan een hele tijd aanhouden. Het kan evengoed bij retoriek blijven en een diplomatische oplossing, goed voor alle partijen, kan een mogelijk handelsconflict van de baan schuiven.