Daders plofkraken, kneusjes onder de bankovervallers

Traditionele bankovervallen zijn tegenwoordig uitzondering. Bankrovers hebben het steeds vaker gemunt op geldautomaten via ramkraken en plofkraken. Bij plofkraken is het de kunst om de automaat zodanig te laten springen dat de geldcassettes vrijkomen zonder het geld te beschadigen. Het is zaak om de gassen goed te mengen en die op het juiste moment te ontsteken. In meer dan de helft van de gevallen lukt dat niet. Daders van plofkraken worden niet zonder reden de kneusjes onder de bankovervallers genoemd.

Plofkraken zijn een internationaal probleem

Het opblazen van geldautomaten is een Europa-breed fenomeen, waarbij waarschijnlijk meerdere, deels Oost-Europese, bendes actief zijn. Daarbij is een enorme toename waar te nemen aan gewelddadige activiteit van de daders. Door verbeterde veiligheidsmaatregelen moeten ze steeds brutaler te werk gaan om aan het geld in de automaten te geraken. En niet zelden neemt men gevaren voor argeloze voorbijgangers en bewoners in de getroffen gebouwen op de koop toe.

Hoe gaat men te werk bij plofkraken

Hun aanpak is steeds dezelfde: geldautomaten laten exploderen en dan de cassettes met geld stelen. Doorgaans verschaffen zich vier tot vijf daders in de vroege morgenuren toegang tot de zelfbedieningsruimten van bankfilialen. Ze leiden een gasmengsel in de automaat en veroorzaken zo een explosie. Vaak slagen ze er inderdaad in om te ontsnappen met de geldcassettes.

Buitgemaakte geld vaak onbruikbaar door kleurstof

De daders, van wie achteraf in de regel elk spoor ontbreekt, blazen de automaat op met een gas-zuurstof-mengsel, dat ze met een slang door de gelduitgiftemond naar binnen leiden. Ze vluchten met de uit de automaat geslingerde cassettes, doorgaans via een nabijgelegen snelweg en maken daarbij gebruik van snelle krachtige auto's zoals de Porsche Cayenne of Audi A6, die doorgaans kort voor het misdrijf gestolen zijn.Vaak wordt het geld echter tijdens de explosie door middel van een kleurencartridge in de automaat gekenmerkt met een blauwe of rode kleur, en op die manier waardeloos gemaakt.

Opblazen geldautomaten afgekeken van de Zweden

Zoals bij zo veel dingen, waren ook bij aanvallen op geldautomaten de Scandinaviërs ons vooruit. Omdat het bezit van dynamiet in die contreien lange tijd gebruikelijk was in particuliere huishoudens, werden geldautomaten in Zweden vanaf het begin opgeblazen. Maar sedert meerdere jaren vinden er dus ook plofkraken plaats in Nederland, aanvankelijk in landelijke gebieden, maar later ook in de grote steden. Brandbaar gas is gemakkelijk te krijgen en wie de constructie van geldautomaten wil bestuderen, hoeft maar enkele minuten op zoek te gaan op YouTube.

Fabrikanten continu bezig met betere beveiliging

Bij de leveranciers van geldautomaten werken mensen continu aan de verdere beveiliging van componenten:

• veel banken werken nu al met automaten die bij hevige trillingen inkt uitscheiden en de bankbiljetten op die manier onbruikbaar maken;
• en bekend zijn ook systemen die bij de minste of geringste trilling de politie alarmeren;
• een andere methode bestaat eruit dat men de holle ruimten in het apparaat probeert te verminderen. Dan is er minder plaats voor gas;
• en voor de rest is het uiteraard zo dat de machines een aantal geheimen bezitten, die zich niet lenen voor publicatie.

Dikte van de kluiswand speelt ook een rol

De sterkte van de kluiswand speelt uiteraard ook een rol. In de Verenigde Staten staan veel geldautomaten in winkels, restaurants en bars. Op die locaties worden ze als minder risicovol beschouwd. Het zijn er, om het maar eens cru uit te drukken, net sardineblikjes. In Nederland, behoren we samen met Duitsland, Spanje en Frankrijk tot de internationale middenmoters. In Zweden heeft men de dikste kluiswanden.

Buit staat zelden in verhouding tot veroorzaakte schade

In tegenstelling tot beroemde bankrovers uit de geschiedenis, kunnen daders van plofkraken niet op een grote bewondering rekenen. De enorme schade van vele tienduizenden euro’s aan geldautomaten en gebouwen, staat doorgaans in geen verhouding tot de buit. Dat geldt binnen de inbrekerskringen niet als iets om trots op te zijn. Wie wil imponeren door zijn wandaden, observeert eerst maandenlang, graaft dan een tunnel en ontsnapt met miljoenen.

Lees verder

• Alarminstallaties en inbraakbeveiliging