Belasting Duits pensioen en Altersrente voor Nederlanders

Wie in Nederland woonachtig is maar in het verleden in Duitsland gewerkt heeft ontvangt mogelijk Altersrente of een particulier pensioen. Tot 2016 werd op basis van het soort pensioen bepaald in welk land men belastingplichtig was. Op basis van een pensioenverdrag tussen Nederland en Duitsland dat is ingegaan per 1 januari 2016 wordt het onderscheid inmiddels gemaakt op basis van de hoogte van het bruto bedrag dat men jaarlijks ontvangt. Kleine pensioenen worden in Nederland belast en grotere pensioenen in Duitsland. Het jaar 2016 is een overgangsjaar waarbij men zelf mag kiezen in welk land men belasting afdraagt.

Belasting betalen over Duits pensioen

• Over de Altersrente
• Tot 2016 belastingplichtig in Duitsland
• Belastingverdrag tussen Nederland en Duitsland vanaf 2016
• Nederlanders met Altersrente gaan er op achteruit
• Vrijstelling voor dwangarbeiderspensioen

Over de Altersrente

In de Nederland kennen we de AOW: een verplicht, collectief ouderdomspensioen. Deze valt onder de volksverzekeringen, een reeks publiekrechtelijke verzekeringen die voor elke natuurlijke persoon geldt en waarvoor de premie door de Belastingdienst tegelijk met de inkomstenbelasting wordt geïnd. Heb je geen inkomen uit arbeid, dan bouw je 'gratis' AOW-pensioen op. In Duitsland kent men een heel ander systeem. Daar kan enkel een ouderdomspensioen opgebouwd worden door mensen die daadwerkelijk economisch actief zijn (met uitzondering van de Mutterrente voor hen die tijdelijk zorg dragen voor de opvoeding van een kind). Een gevolg hiervan is ook dat de hoogte van deze Altersrente voor iedereen verschillend is, aangezien deze wordt berekend naar gelang de hoogte van het gemiddeld verdiende loon. Er is dus een groot verschil tussen de Nederlandse AOW en de Duitse Altersrente. Wel is het uiteraard mogelijk dat een Nederlander die langere of kortere tijd in Duitsland heeft gewerkt een stukje Altersrente ontvangt, al dan niet gelijktijdig met de uitkering van een Nederlands AOW.

Tot 2016 belastingplichtig in Duitsland

Wie in Nederland woont maar Altersrente vanuit Duitsland ontvangt was hierover tot 2016 belastingplichtig in Duitsland. Omdat dit deel uitmaakt van je inkomen moet dit wel opgegeven worden bij de Nederlandse Belastingdienst onder het kopje ‘Pensioenen en uitkeringen uit het buitenland’. De geldende bilaterale belastingverdragen en Europese coördinatieregels zorgen ervoor dat dit bedrag niet dubbel belast wordt. Tot 2016 was het zo dat Duitsland belasting hief over de wettelijke ouderdomspensioenen, weduwe- en wezenpensioenen en overheidspensioenen. Belastingheffing over Duitse particuliere pensioenen gebeurde in Nederland, met uitzondering van die van mensen die bij een openbare dienst gewerkt hebben of pensioen ontvangen van een Öffentliche Kasse (openbaar lichaam). Ontvangers van een Duits wettelijk pensioen zijn er per 2005 op achteruit gegaan. Voor die tijd werd in Duitsland zeer weinig belasting geheven over wettelijke pensioenen. Dit percentage wordt echter sinds 2005 opgeschroefd. Het Finanzamt Neubrandenburg berekent de hoogte van de af te dragen belasting achteraf op basis van een belastingaangifte waartoe elke ontvanger verplicht is.

Belastingverdrag tussen Nederland en Duitsland vanaf 2016

Met ingang van 1 januari 2016 is het systeem zoals dit jarenlang bestaan heeft ingrijpend veranderd. Volgens het verdrag dat per 2016 is ingegaan is het niet langer van belang of iemand een particulier pensioen of een wettelijk pensioen vanuit Duitsland ontvangt maar is de focus verlegd naar de hoogte van het bedrag. Gaat het om een bedrag onder de € 15.000 bruto per jaar dan is men in Nederland belastingplichtig. Is het bedrag echter hoger dan € 15.000 bruto per jaar dan is men in Duitsland belastingplichtig. De enige uitzondering hierop is het ambtenarenpensioen, dat in bijna alle gevallen bij elk bedrag in Duitsland belast wordt. Omdat 2016 is aangemerkt als een overgangsjaar mag men bij de belastingaangifte over 2016 nog kiezen tussen belasting afdragen in Nederland of Duitsland. Een ieder kan zo bekijken wat het meest gunstig is. Wie in Nederland over een Duits pensioen premies AWBZ en/of premies ZVW betaalt kan via de Deutsche Rentenversicherung een tegemoetkoming in deze kosten aanvragen.

Nederlanders met Altersrente gaan er op achteruit

Dagblad De Gelderlander becijferde in augustus 2017 dat Nederlanders die Altersrente ontvangen er honderden euro's per maand op achteruit kunnen gaan door de aanpassing van de regels. Zij betalen - net als andere Nederlanders - nu belasting over hun pensioen maar tegelijkertijd ontvangen ze voor elk jaar dat ze in Duitsland gewerkt hebben wel 2% minder AOW terwijl mensen die in Nederland nooit gewerkt hebben dit 'gratis' hebben opgebouwd. Dit is tegengesteld aan de motivatie van de Nederlandse overheid om het nieuwe belastingverdrag aan te gaan. De bedoeling ervan was om ervoor te zorgen dat mensen met een hoog Duits pensioen (in ieder geval administratief) in Duitsland domicilie zouden zoeken om zo aan een hoge belastingaanslag te ontsnappen. Dit is nu niet meer mogelijk omdat zij op basis van de hoogte van hun pensioen sowieso in Duitsland belastingplichtig zijn terwijl de hoogte van de belastbaarheid hier bovendien stapsgewijs wordt opgeschroefd.

Vrijstelling voor dwangarbeiderspensioen

Wie een pensioen ontvangt met betrekking tot tijdens de Tweede Wereldoorlog verrichte dwangarbeid hoeft mogelijk geen of minder belasting te betalen. Om een (gedeeltelijke) vrijstelling te krijgen moet men zelf een aanvraag indienen bij het Finanzamt Neubrandenburg. Hiervoor is onder meer vereist dat men wettelijk is erkend als slachtoffer van de nationaalsocialistische vervolging. Is dit niet het geval maar wil men toch in aanmerking komen voor een vrijstelling dan kan de Nederlandse Belastingdienst bij deze aanvraag assistentie verlenen, conform een toezegging van het Ministerie van Financiën.