Verschillende kostprijssystemen

Kostprijsberekening is een van de belangrijkste onderdelen van een onderneming. Is de kostprijsberekening fout of wordt de kostprijsberekening verkeerd benaderd dan hangt het overleven van de onderneming aan een zijden draadje. Dit artikel geeft antwoord op de vraag welke kostprijssystemen er zijn.

Order kostprijsberekening

Bij de order kostprijsberekening benadering worden de kosten per specifieke order geaccumuleerd. Deze methode is toepasselijk wanneer de geproduceerde producten genoeg individuele karakteristieken hebben zoals schepen. Deze methode is tevens toepasselijk wanneer producten geproduceerd worden in identificeerbare groepen zoals sieraden. Producten of productgroepen worden meestal speciaal op order gemaakt voor een specifieke klant.

Kern concepten van order kostprijsberekening

• Order kostprijsberekening gaat om het verzamelen van kosten per order.
• Voor het toerekenen van de directe kosten worden de actuele gerealiseerde kosten genomen. De overhead kosten worden toegerekend volgens van te voren vastgestelde tarieven per order, vastgesteld aan het begin van het jaar. Dit betekent dat overhead kosten aan het eind van de periode onder of over toegekend kunnen zijn.
• Eindproducten die niet aan de normen voldoen worden gezien als verspilling. Als deze verspilling binnen de verwachte kaders valt dan wordt de verspilling gezien als normaal. Is deze verspilling echter hoger dan verwacht dan is dit abnormale verspilling en deze verspilling wordt als periodekosten behandeld.

Proces kostprijsberekening

Bij de proces kostprijsberekening benadering worden de kosten toegewezen aan goederen die in massa productie gefabriceerd kunnen worden. Deze methode is toepasselijk wanneer de geproduceerde producten homogeen genoeg zijn en worden geproduceerd op een continue basis zoals petroleum, monitoren of processors. Producten worden meestal gemaakt op voorraad, niet voor specifieke order en/of klanten.

Kern concepten van proces kostprijsberekening

• Proces kostprijsberekening wordt gebruikt om de kosten toe te wijzen aan relatief homogene producten die in massa geproduceerd worden.
• Directe materialen worden gebruikt door het de eerste afdeling in het proces. De som van de directe arbeidskosten en fabrieksoverhead worden conversiekosten (indirecte kosten) genoemd. Elke afdeling voegt meer directe kosten en conversiekosten toe.

ABC kostprijsberekening

De A(ctivity) B(ased) C(osting) kostprijsberekening benadering is een reactie op de significante verhoging van indirecte kosten dankzij de snelle toename van technologische ontwikkelingen. ABC kostprijsberekening is een verfijning van een bestaand kostprijssysteem zoals Order kostprijsberekening of Proces kostprijsberekening. ABC kostprijsberekening kan gebruikt worden voor fabricage, dienstverlening en/of detailhandel.

Kern concepten van ABC kostprijsberekening

• ABC kostprijsberekening is een reactie op de toenemende mate van technologie in productieprocessen en de daarmee verhoogde indirecte kosten.
• ABC systemen identificeren, bij definitie, organisatie activiteiten die overheadkosten genereren om die vervolgens toe te wijzen aan eindproducten.

Levenscyclus kostprijsberekening

De levenscyclus kostprijsberekening benadering schat de opbrengst en kosten van een product of dienst gedurende zijn hele levenscyclus. Dit begint met de kosten voor research en ontwikkeling (R&D) en de vormgeving van het product. Daarna komt het proces van fabriceren van het product. Tot slot komen de marketing, distributie en de kosten voor klantenservice. De kosten van R&D en vormgeving worden upstream kosten genoemd en de kosten van marketing, distributie en klantenservice worden downstream kosten genoemd.

Kern concepten van levenscyclus kostprijsberekening

• Een levenscyclus benadering schat de opbrengsten en kosten gedurende de hele levenscyclus van het product of dienst.
• Levenscyclus kostprijsberekening legt de nadruk op de relatie tussen gerealiseerde kosten in verschillende stadia van de levenscyclus van een product of dienst. Omdat levenscyclus kostprijsberekening een verschil maakt tussen het gebruik van materialen en andere kosten zoals R&D en marketing heeft de levenscyclus kostprijsberekening grote mogelijkheden daar waar het aankomt op bezuinigen.
• In essentie komt levenscyclus kostprijsberekening neer op het calculeren van alle kosten die met een bepaalde dienst of product te maken hebben. Deze kosten worden dan toegewezen aan de verwachte hoeveelheid te leveren eenheden van het product of dienst.