Goud, de eigenschappen en toepassingen

De toepassingen van goud als gouden geldstukken kennen we. Gouden sieraden en luxe voorwerpen van goud of voorwerpen die versierd zijn met bladgoud zijn ons ook bekend. Al sinds de oudheid wordt goud op de meest uiteenlopende manieren gebruikt om onszelf en ons huis te verwennen. Dat goud geel, zacht en kostbaar is weten we ook. Maar er is meer te vertellen over de eigenschappen en toepassingen van goud.

Eigenschappen van goud

We noemen een metaal een edelmetaal als het relatief weinig voorkomt in de natuur en als het niet snel oxideert, niet snel reageert met zuurstof of met water dus. Je kunt ook zeggen, het heeft weinig last van corrosie. Een metaal dat weinig last heeft van corrosie blijft langer mooi en glanzend. Andere edelmetalen die we kennen zijn bijvoorbeeld zilver en platina, die oxideren net iets sneller dan goud. Goud is het meest edele metaal dat we kennen, het blijft mooi. Het beste voorbeeld van een niet edelmetaal dat wel oxideert is ijzer, de corrosie die daarbij ontstaat noemen we roest.

Een andere eigenschap van goud is dat het heel goed elektriciteit en warmte geleid. Van die eigenschap wordt in industriële toepassing gebruik gemaakt.

Goud is taai, als we het verwarmen kunnen we er hele lange en vooral ook hele dunne draden van trekken. We kunnen er ook vrij eenvoudig hele dunne vellen van maken, dan hebben we het over bladgoud.

Eigenschappen waar we erg van houden zijn de kleur en de glans. Koper is rood, goud is geel en verder zijn de meeste metalen grijs of wit. Goud en veel andere metalen glimmen omdat het bijna al het licht weerkaatst.

Goud is verder erg zacht. Dat heeft als voordeel dat het gemakkelijk te verwerken is. Nadeel is dan wel dat de gemaakte vorm snel weer beschadigd. Vaak wordt goud daarom in een legering gebruikt die harder en dus duurzamer is. Er is dan sprake van een 14-, 18 of 22-karaats goud, de rest is een ander materiaal, meestal een metaal.

Is goud toxisch?

Nou, niet dus. Van lood of kwik bijvoorbeeld weten we dat die veel schade aan het lichaam kunnen veroorzaken, maar ook zilver en koper kunnen giftig zijn. Goud echter is onschadelijk, het komt ook in ons lichaam voor. Een volwassen mens bevat zo’n 0,2 milligram goud.

Goud als geld en ter versiering

In algemene zin kennen we de toepassing van goud voor sieraden en voorwerpen. Zoals hierboven al gezegd kun je van goud ook hele lange, dunne draden trekken. Er is maar heel weinig goud nodig voor een meterslange draad. Bladgoud kan veel dunner kan zijn dan een normaal blad papier. Ook dan is maar heel weinig goud nodig om een heel mooi resultaat te krijgen.

De meeste landen hebben hun gouden munten vervangen door goedkopere en sterkere materialen. Er zijn echter nog een aantal landen die gouden munten hebben.

Spiegeling

Omdat goud, net als veel andere metalen, het meeste licht weerkaatst zijn er mooie toepassingen mee te verzinnen. Zo wordt het al eeuwenlang gebuikt bij glas in lood, of in ramen bij luxe winkels en bankgebouwen. Van diezelfde spiegeling wordt ook gebruikt gemaakt in helmen van astronauten en op cockpitramen van vliegtuigen. Door de spiegeling wordt fel zonlicht tegengehouden, maar ook warmte. De spiegelende eigenschap van goud wordt ook gebruikt bij spiegels in de ruimte. Die zijn gemaakt van zuiver goud.

Industrie

Metalen kennen we ook in allerlei toepassingen in de bouw, in machinerie, et cetera. Goud wordt daar in zijn pure vorm niet veel gebruikt, het is te zacht. Met goud kunnen wel heel veel andere materialen gemaakt worden. Door het samen te voegen met een ander metaal of een andere stof ontstaat een legering, een stof met hele andere eigenschappen. We hebben daar inmiddels zoveel mee leren doen dat ook goudlegeringen bijna onmisbaar voor ons zijn geworden. In de industrie wordt goud bijvoorbeeld gebruikt bij kwaliteitsschakelaars of bij connectoren bijvoorbeeld.

Kronen

Ook geen onbekende toepassing, de gouden kroon. Hij siert in menig mond. Tegenwoordig zijn de meeste kronen van porselein, maar soms zal de tandarts nog steeds goud adviseren.

Medicijn

Heel vroeger al geloofde men dat goud sommige kwalen kon genezen, zweren bijvoorbeeld, of gewrichtsontsteking. Op het internet zijn nog steeds medicijnen te bestellen waar goud in zit. In de reguliere geneeskunde wordt goud vooral gebruikt bij de behandeling van reuma. Dan gaat het niet over puur goud, maar over een verbinding waar goud in zit.

Kankerbehandeling

Als een kankergezwel bestraald moet worden wordt omringend weefsels ook bestraald. Goud blijkt daarbij een goed hulpmiddel. Het kan gebruikt worden als herkenningspunt. Zo worden bijvoorbeeld bij prostaatkanker dunne staafjes goud in het weefsel ingebracht. Goud laat minder straling door en kan met de bestraling goed in beeld gebracht worden. Daarmee kan ook preciezer de tumor in beeld worden gebracht en dus kan nauwkeuriger worden bestraald.

Rijkdom aantonen

Behalve dat mensen het prettig vinden om zichzelf belangrijk te maken, om hun eigen ego te strelen heeft het pronken met rijkdommen ook een functie. Wie namelijk kan laten zien dat hij rijk en belangrijk is trekt veel mensen aan en dus ook veel kansen om nog rijker en nog belangrijker te worden.

Goud als schatkistvulling

We kennen de mooie plaatjes van rijke leiders met kelders vol goud en sieraden. Dat lijkt iets van vroeger, maar ook nu nog wordt goud gebruikt als schatkistvulling. We kennen in de westerse wereld een gouden standaard. Onderdeel van de gouden standaard is dat het papiergeld dat een land uitgeeft gedekt moet zijn door het goud in de schatkist van dat land. De Nederlandse Bank bezit bijna 600 ton goud. Een deel daarvan ligt in hun eigen kluis, maar er ligt ook wat bij de Canadese en Engelse Centrale Bank en het grootste gedeelte ligt bij de Federal Reserve Bank in Manhattan.