Geldtips, opmaken en beheren van uw budget

Een jaar- of meerjarenbudget opmaken lijkt een simpele opdracht, men lijst alle verwachte inkomsten op en vervolgens doet men hetzelfde voor de uitgaven. In de praktijk ziet men vaak een overschatting van de inkomsten en een onderschatting van de uitgaven. Ook loopt het goede beheer van een budget bij veel mensen fout. Hierna worden eerst de elementen van het budget besproken en in tweede instantie een aantal tips om het budget onder controle te houden.

Waarom een budget opmaken

In tijden van crisis, grijpt men vaak terug naar het opmaken van budgetten, het oplijsten van kosten en dergelijke. Hoewel dit een geweldige hulp is in tijden van crisis, is het ook in goede tijden een oplossing om een beter zicht te hebben op inkomsten en uitgaven.

Het opmaken, en vooral ook bijhouden, van een budget zorgt voor een goed overzicht van de inkomsten en geeft aan waar de belangrijkste kostenposten liggen. Hoewel dit in vele gevallen kan geweten zijn, is het nog vaak zo dat door het effectief oplijsten van inkomsten en uitgaven, belangrijke patronen of problemen komen bovendrijven.

Als men extra wil uitsparen, biedt een budget een goed overzicht van waar men dit kan doen en als men grote kosten heeft, kan men hierdoor beter bepalen wat het goede moment is om dat te doen. Het opmaken van een budget is dus belangrijk voor een individu en al helemaal voor een gezin. Daarbij is het opvolgen en regelmatig bijwerken van dat budget onmisbaar omdat het anders niet meer betrouwbaar en gedateerd is.

Opmaak van het budget

Het opmaken van een budget behelst het inventariseren en berekenen van alle inkomsten en uitgaven en dit over een vooropgestelde termijn. Men zet dus zijn inkomsten af tegen zijn uitgaven en vervolgens bekomt men het (ont)spaarbedrag.

Inkomsten zijn alle liquide middelen die men gedurende een bepaalde periode ontvangt, zoals:

• Beroepsinkomsten: dit zijn inkomsten die men haalt uit zijn professionele bestaan zoals het loon, dagelijkse vergoedingen van de ziekteverzekering, allerhande premies (13de maand, vakantiegeld, winstdeelneming, ...), extra legale voordelen (maaltijdcheques, representatievergoeding, onkosten openbaar vervoer…), inkomsten uit een bijberoep, …
• Inkomsten sociale zekerheid: inkomsten uit bijvoorbeeld de kinderbijslag die men ontvangt in verhouding tot het aantal kinderen ten laste, een werkloosheidsuitkering wegens het niet bezitten van een job, een uitkering om het minimuminkomen te garanderen, ...
• Pensioenen: na zijn professionele carrière ontvangt men, afhankelijk van het brutoloon, werknemers- of werkgeverscategorie, een aangepast pensioen, pensioenspaarbedrag, lijfrente, ...
• Andere inkomsten: inkomsten uit beleggingen (dividenden op aandelen, meerwaarden op aandelen, couponnetjes van obligaties...), huurinkomsten, eenmalige of occasionele baten, fiscale premies gekoppeld aan uw vastgoed, ontvangen alimentatie, uitkeren levensverzekering, cadeau’s...

De Uitgaven kan men toewijzen aan drie hoofdcategorieën, namelijk de vaste kosten, recurrente maar variabele kosten en sporadische uitgaven.

• Vaste uitgaven: verzekeringen, terugbetaling hypotheek of andere (consumptie)kredieten, woonkosten (bv huur), belastingen, ...
• Recurrente maar variabele uitgaven: onderhoud woning, voeding, kledij, ...
• Sporadische uitgaven: cadeau’s, vakanties, nieuwe wagen, ...

Hoe een budget opstellen

Om een budget op de goede manier op te stellen, is het goed eerst een oplijsting te maken van alle inkomsten, gegroepeerd per soort, en uitgaven, zowel vaste als recurrente en zelfs de sporadische uitgaven. Eens men deze inkomsten en uitgaven opgelijst heeft, kan men de bedragen opzoeken en in sommige gevallen schatten.

Om de getallen naast de diverse inkomsten en uitgaven te kunnen zetten, moet men de periode van het budget bepalen. Door de periode te bepalen, kan men vooral de kosten beter plaatsen. Voor de inkomsten kan men duidelijk zien dat loon iedere maand terug komt en aan de hand van de loonbrief kan men zien wat het exacte loon is dat gestort wordt. Voor de kosten , zoals afbetaling van een lening, huurgelden of verzekeringen, is het op basis van vorige facturen gemakkelijk te bepalen wanneer deze kosten terug komen. En voor de sporadische kosten, zoals cadeau’s en vakanties kan men een schatting maken op basis van de periodes in het jaar en op basis van wat u vorige jaren uitgaf aan deze post.

Opvolging van een budget

Eens men een goed budget gemaakt heeft, is het belangrijk dit te blijven opvolgen. Men kan bijvoorbeeld zorgen voor 2 kolommen: geschatte cijfers en reële cijfers. Op die manier kan men ook beter verifiëren of de inschattingen van de kosten juist waren. De meeste mensen hebben namelijk de neiging inkomsten te overschatten en uitgaven te onderschatten. Indien men het budget op regelmatige basis opvolgt, zal men vlug de verschillen zien en kan men deze eventueel voor verdere periodes aanpassen.

Een goed opgemaakt budget, op bijvoorbeeld jaarbasis, kan, indien het goed opgevolgd wordt, ook voor volgende jaren gebruikt worden. Men kan dan op hetzelfde stramien verder werken waardoor heel wat werk bespaard wordt. Vaak is het ook zo dat men jaar na jaar een beter zicht krijgt en de kosten op die manier beter kan inschatten.

Beheer van het budget : tips

• Eerst en vooral is het cruciaal dat men orde schept in de financiële documenten. Een goed klasseringssysteem voor facturen, betalingen,... is onmisbaar. Het is cruciaal te weten welke facturen betaald zijn, welke nog moeten betaald worden enzovoort.
• Gebruik maken van het verleden voor het opstellen van een nieuw budget. Als men een budget opstelt, kan men veel patronen herkennen in het verleden. Deze patronen helpen bij het opstellen van het budget voor de toekomst.
• Steeds op eenzelfde moment een budget opmaken. Een goed moment om een budget op te maken is in het begin van het jaar. Het is een duidelijk startpunt; goed gedefinieerd en herkenbaar.
• Systematisch opvolgen van het budget. Door het budget bijvoorbeeld maandelijks in te vullen en de exacte kosten en opbrengsten in te brengen, krijgt men een duidelijk overzicht van de werkelijke situatie tegenover de gebudgetteerde situatie. Eventueel helpt dit om aanpassingen de maken voor de volgende maanden.
• Nutteloze kosten voorkomen ! bv aanmaningskosten van energieleverancier, telefonie, etc; Het kan soms een goede oplossing lijken even te wachten om een factuur te betalen, maar het is goed zich te realiseren dat hier na een overschrijding ook extra kosten worden aangerekend. Deze kosten kunnen snel oplopen als men dit op meerdere facturen of meermaals per jaar heeft. Ook uitgaven zoals een abonnement op tijdschrift dat uitzonderlijk ter hand wordt genomen, en filmabonnement dat weinig bekeken wordt, enz moeten goed geëvalueerd worden.
• Voor een aankoop : prijzen vergelijken in verschillende verkooppunten is een belangrijk onderdeel van budgetbeheer omdat het ervoor zorgt dat men vaak de beste prijs betaalt en omdat het zorgt voor een goede overdenking van de aankoop.
• Geen ondoordachte consumptiekredieten opnemen om zijn koophonger te stillen. Daarom is het belangrijk een aankoop voor een groot bedrag goed te overdenken en, ook al is men ervan overtuigd dat men het wil, er een tijdje te laten overgaan voor men tot effectief aankopen overgaat.
• Bij financiële moeilijkheden, snel hulp inroepen. Een schuldenput wordt snel dieper doordat men met de ene put de andere moet vullen. Daarom is het belangrijk snel aan de alarmbel te trekken, niet enkel voor zichzelf maar ook voor de omgeving. Er zijn verschillende punten waar men terrecht kan voor hulp en het is daarbij belangrijk de trots opzij te zetten en niet te wachten tot men geen uitkomst meer ziet.
• Voorkomen in het rood te gaan. Het is tegenwoordig zo gemakkelijk om meer uit te geven dan men effectief heeft. Op de bankuitreksels ziet men zelfs het effectieve bedrag staan dat men kan uitgeven door in het rood te gaan. Echter de debetrente en administratiekosten lopen behoorlijk op en men gaat dus veel dieper dan men initieel misschien verwachtte.
• Tweedehandsspullen kopen of zelf een nieuw (goedkoop) setje samenstellen ipv een duur setje te kopen. Er zijn tal van dure spullen te koop waar grote of minder grote merken op staan. Vaak is het veel voordeliger op zoek te gaan naar tweedehandsspullen of de goedkope versies. Natuurlijk speelt kwaliteit vaak een rol en moet de juiste afweging gemaakt worden voor dingen die lang moeten werken. Daarvoor zijn tweedehandsspullen vaak een goede oplossing omdat de kwaliteit gelijk blijft en de prijs meestal een stuk lager ligt. Voor decoratiespullen is design vaak mooi en duur. Als men echter, met deze stukken in het achterhoofd, op zoek gaat naar goedkope alternatieven, kan men vaak echte koopjes doen die even mooi staan in de woonkamer.
• Zuinig wagen kopen of alternatieven gebruiken voor mobiliteit. Een sportwagen kan misschien wel net binnen het budget passen (al dan niet op afbetaling), maar ook voor verbruik en taxen zal men meer moeten ophoesten. Een zuinige wagen heeft ook nog eens een voordeel naar het milieu toe. Ook alternatieven worden vaak te weinig bekeken; bus, trein of tram zijn de meestvoorkomende alternatieven maar ook carpoolen kan een goede oplossing zijn. Het is het waard om goed te onderzoeken wat men nodig heeft en hoe men het kan bereiken.
• Spaarzaam omspringen met energie. Het lijken kleine beetjes maar het gebruik van bv spaarlampen, een waterbesparende douche, ... kunnen op het einde van de rit het verschil maken. Het gaat hier ook om de bewustwording om zuinig om te springen met zowel de financiële middelen als de energie die men verbruikt.