nieuws uitgelicht

Gaswinning – Schade en schadeafhandeling door de NAM

De ardgaswinning levert gas en daarmee inkomsten voor de staat op, maar het brengt ook schade met zich mee. De schade wordt duidelijker naarmate er meer aardbevingen geteld worden. De Nederlandse Aardolie Maatschappij hanteert een procedure schadeafhandeling die vooral na aardbevingen actief werd. Vooral die van 16 augustus 2012 speelt daar een rol in. Voor en sinds die datum hebben zich diverse aardbevingen in Groningen en onder de Waddenzee voorgedaan en de aarde is nog altijd in beweging. Met schade tot gevolg.

Aardbeving

De aardbeving op 16 augustus 2012 bij Huizinge in Groningen werd eerst een kracht van 3,4 op de schaal van Richter toegedicht, maar herbereking schaalt hem op tot een magnitude van 3,6. De beving werd goed gevoeld in Groningen. Het KNMI deed er onderzoek naar.

Richter

Op donderdag 16 augustus 2012 rommelde de aarde om 22.31 uur op een diepte van drie kilometer. De beving zorgde voor een groot aantal schademeldingen. Op 15 augustus 2012 had het noordoosten van Groningen ook al een beving gevoeld, die weliswaar iets lichter was: 2,4 op de schaal van Richter, maar toch onrust veroorzaakte. Het was de Amerikaanse meneer Richter die voor het eerst de kracht van een aardbeving in een getal uitdrukte. Het cijfer geeft de sterkte van de trillingen aan en de schade die daaraan gekoppeld kan worden. De schaal van Richter ziet er alsvolgt uit:

1. zeer lichte aardbeving geen schade
2. zeer lichte aardbeving: trillingen voelbaar, geen schade
3. lichte aardbeving: ramen en deuren rammelen, losstaande voorwerpen vallen om;
4. lichte aardbeving: schrik bij mens en dier, voorwerpen vallen om, scheuren in minder sterke huizen;
5. lichte aardbeving: schoorstenen vallen naar beneden, leidingen raken beschadeigd;
6. zware aardbeving: paniek bij mensen en dieren, slecht gebouwde huizen storten in;
7. zware aardbeving: zware schade aan veel gebouwen en ondergrondse leidingen;
8. zeer zware aardbeving: verwoesting van bouwwerken;
9. zeer zware aardbeving: niets blijft overeind, rotsen breken in stukken, aardverschuivingen.

Beweging

Het KNMI constateert in 2013 een toename van het aantal bewegingen rond het Groningen-veld, het gasveld waar sinds 1959 bekend is dat er voor een kapitaal aan gas in de bodem zit en dat sindsdien wordt gewonnen. Het KNMI noemt voorzichtig dat er een samenhang lijkt te zijn tussen de toegenomen gaswinning en de bewegingen van de aarde.

Onveilig

Vele Groningers vinden het niet alleen vervelend dat hun huis schade heeft opgelopen als gevolg van de aardbevingen, ze voelen zich ook minder veilig in het gebied dat ze als hun thuis beschouwen. Ze vinden dat de NAM hun die veiligheid heeft afgenomen. De schade wordt niet of laat vergoed en hun huis is onverkoopbaar geworden. De aankondiging dat NAM-mensen koffie gaan drinken bij bewoners in het getroffen gebied om daarmee het gevoel van veiligheid terug te brengen, beschouwen ze als een aanfluiting. De geruststellende woorden en gebaren vallen in het niet bij de voorspelling dat er bevingen kunnen komen met een kracht van 5 op de schaal van Richter.
Experts beloven vaart achter de afhandeling te zetten, maar dat lukt in lang niet alle gevallen. Het laat de mensen met schade, onzekerheid, onmacht en frustratie achter. Een van de slachtoffers verwoordt het aldus in een open brief aan Bart van de Leemput, directeur van de NAM: “Nu we bij onze schuur wekelijks verslechtering en meer schade constateren, is er vandaag opnieuw contact geweest met een van uw ‘experts’. Opnieuw is er beloofd dat er vaart achter de procedure zou worden gezet en dat er gepoogd wordt om onze zaak als urgent te markeren. Of dit inderdaad gaat lukken is nog maar zeer de vraag. Voor ons is dat schrijnend omdat we zien dat het bouwwerk steeds schever gaat staan en de gevel er uit dreigt te breken. Hierdoor kunnen we onze auto niet meer binnen parkeren, omdat een krachtige beving (zoals door u voorspeld) instorting kan veroorzaken. In dat geval is het zeer goed mogelijk dat de verzekering de schade niet dekt, aangezien we maar al te goed op de hoogte zijn van de risico’s. Risico’s veroorzaakt door de activiteiten van de NAM, die enorme impact hebben op onze leefomgeving, ons thuis en onze dagelijkse activiteiten.”

Angst

Het zijn niet allen de scheuren in muren, de deuren die klemmen en dakpannen die van het dak rammelen. De schade is erg, maar veel erger nog is de angst die postvat onder de Groningers in het aardbevingsgebied. Naar verwachting blijft de bodem nog minstens vijftig jaar onrustig en de bevingen worden alleen maar sterker.
Het Groningen-veld is het goudmijntje van Nederland, het is het grootste aaneengesloten gasveld ter wereld. De economische situatie van het land laat het niet toe dat het gasveld ongebruikt blijft liggen. Minister Henk Kamp van Economische Zaken benadrukt het economische belang van het veld voor Nederland. Hij erkent dat de bodem daalt als gevolg van de aardgaswinning en dat de aardschokken naar aanleiding van de winning plaatsvinden. De Groningers menen dat de staat hen niet in bescherming heeft genomen. Het geldt voor de mensen, het landschap, de huizen en monumentale gebouwen en alles wat op het Groninger land last heeft van de bodemdaling en de aardbevingen. De mijnwet uit 1810 bepaalt dat de revenuen toekomen aan de staat en niet aan de eigenaar van de grond. Dat houdt in dat er nu niet een paar rijke Groningers rondlopen omdat het gas onder hun land werd gevonden. Het betekent dat de staat bijvoorbeeld heeft geïnvesteerd in de Deltawerken, waar iedereen profijt van heeft. Daarbij wordt het aardgasgeld gebruikt om gaten in de staatsbegroting te stoppen. Van een lange termijnvisie is geen sprake. Er is geen staatsfonds waar Nederland straks, als het Groningen-veld leeg is, de vruchten van kunnen plukken. Noorwegen heeft dat bijvoorbeeld wel goed geregeld. Daar is een staatsfonds waar de winst uit olie en gas in gestopt wordt. Van de rente uit dat fonds worden onderwijsprojecten en infrastructuur bekostigd.

Verdienen door NAM, Shell en ESSO

Aan het Nederlandse gas verdienen Shell en Esso, die samen in de NAM deelnemen. De inkomsten uit het gas voor de Nederlandse staat bedragen in 2013 al tweehonderd miljard euro. Volgens verwachting kan Nederland na 2013 nog een jaar of twintig profiteren van het Groningen-gas. Groningers menen dat van die inkomsten meer geïnvesteerd moet worden in het noorden. De Partij van het Noorden eist bijvoorbeeld een kwart van de baten op. Het moet een pleister op de wonde zijn van de bodemdaling en aardschokken.

Schadeafhandeling na aardbeving

De NAM heeft een procedure gepubliceerd over de schademelding en schadeafhandeling van aardgaswinningsgerelateerde schade.
De NAM benadert de schadeindieners:

• Persoonlijk;
• zorgvuldig;
• coulant;
• duurzaam.

Melding van aardbevingschade

De NAM neemt iedere melding serieus, volgens dit protocol. Via de website is een schadeformulier op te halen. Na iedere schademelding volgt een beoordeling. Een gecertificeerde schade-expert komt daarvoor langs. Desgewenst volgt een bouwkundig onderzoek. Er volgt een taxatie en daarna wordt een aannemer gevraagd een offerte voor het herstellen van de schade te maken. De NAM-contactpersoon houdt persoonlijk contact. Eventueel wordt een contra-expertise rapport gemaakt. Bij overeenstemming kan worden begonnen met het duurzaam herstel van de schade.

Contact

De NAM houdt contact met:
Provincie Groningen;
gemeente Loppersum;
Groninger BodemBeweging (GBB).

Lees verder

• Aardbeving – Aardgaswinning in Groningen
• Ameland en de haat-liefde met Aardgas
• Gaswinning – gaswinning in Werelderfgoed Waddenzee
• Gas onder Groningen - gasveld van Kolham in Slochteren
• Boortorens op Ameland - Aardgaswinning in het waddengebied