Valkuilen bij het beleggen

De heer Gerben van der Zwan is al meer dan 15 jaar actief als relatiebeheerder bij een Amsterdamse vermogensbeheerder en spreekt uit dier hoofde heel veel met particuliere beleggers. Uit de vele gesprekken destilleerde hij een aantal valkuilen waarin beleggers telkens weer blijken te vallen. Hij acht het opvallend dat de 'beleggersfouten' vaak dezelfde patronen volgen.

De kernpunten bij het beleggen

Soms is beleggen echt moeilijk. Er moet veel tijd in worden gestoken en de nodige kennis worden verworven. Wanneer iemand het druk heeft op het werk of met andere zaken, dan kan de beleggersportefeuille die tijd en aandacht ontberen en liggen het ondoordacht nemen van te grote risico's of het maken van fouten op de loer. Natuurlijk maken beleggers fouten, iets dat heel begrijpelijk is. Doorgaans gaat het bij beleggen om veel geld. Daarbij komt dat bij beleggen emoties weleens de overhand nemen, met als gevolg dat er niet meer koel en zakelijk geredeneerd wordt. Het resultaat is dan dikwijls dat de juiste beleggingsbeslissingen achterwege blijven. Uit de praktijk is de heer Gerben van der Zwan gebleken dat beleggers vaak dezelfde fouten maken en dat is natuurlijk eeuwig jammer.

Verliesgevende posities rigoureus afkappen

Onlosmakelijk horen bij het beleggen de verliesgevende beleggingen. Dikwijls komen beleggers niet verder dan 60 procent winstgevende beleggingen op de langere duur. Echter wanneer je de volgende regel daadwerkelijk navolgt, dan kun je nog een prima rendement behalen, zelfs als de helft van je beleggingen winst oplevert en de andere helft verliesgevend is. Deze regel luidt: 'Cut your losses en let your profits run" (kap verliesgevende posities rigoureus af en laat je winsten groeien, door niet te snel winst te nemen).

Moeite met afkappen en te snel winst nemen

In de praktijk is gebleken dat beleggers:

• aan de ene kant enorm veel moeite hebben om verliesgevende posities rigoureus af te kappen. De talloze onderzoeken die hiernaar zijn verricht tonen aan dat dit heel verklaarbaar is. Immers mensen hebben de neiging om 'de narigheid onder het tapijt te vegen'. Zij 'vergeten' de verliesgevende posities in de hoop dat het tij ten goede zal keren. Daardoor kan het gebeuren dat soms een belangrijk deel van de portefeuille bestaat uit beleggingen die geen positieve bijdrage leveren aan het rendement;
• aan de andere kant de neiging vertonen om te snel winst te nemen. Dat doen ze omdat het 'goed voelt', maar vervolgens moeten ze nagelbijtend aanzien hoe dat zelfde aandeel nog verder oploopt.

Inzetten van beleggersinstrumenten

Met beleggersinstrumenten als opties, trackers en convertibles hebben beleggers de mogelijkheid om risico's en rendement beter te sturen. Veel beleggers laten die mogelijkheid links liggen. Dat is enerzijds begrijpelijk, want veel beleggers hebben er onvoldoende kennis van. Het is verstandig om er dan af te blijven. Men moet er wel verstand van hebben om dergelijke instrumenten veilig en effectief in te zetten. Anderzijds is het een gemiste kans voor beleggers. Stel je belegt in een bedrijf waarin je een winstgevende positie hebt. Dat bedrijf staat op het punt om belangrijke cijfers bekend te maken. Dan kun je in de verleiding komen je aandelen te verkopen. Dit omdat bij tegenvallende cijfers je winst misschien verdwijnt. Met een optie of met opties kun je je positie dan juist mooi beschermen. Door het inzetten van opties kun je ervoor zorgen dat de 'papieren' winst zeker wordt gesteld. Daarbij profiteer je er ook nog van wanneer de koers van het aandeel verder stijgt.

Opmerking

Met opties kun je:

• de beleggingsrisico's veel beter managen;
• op een veilige manier extra cashflow uit de portefeuille genereren.

Het zijn praktische mogelijkheden die door beleggers nog onvoldoende worden benut.

Mediadruk

Geen aandelen durven kopen

Iedere keer weer blijkt dat de media veel invloed hebben op de emoties van beleggers. Dat was goed te zien toen in 2008 de AEX-index naar de 200 punten ging. De media belichtte rampscenario's, echter zonder enige nuancering. De algemene teneur was dat je alleen maar je vingers kon branden aan aandelen. De realiteit liet zien dat veel aandelenkoersen toen al - in zeer korte tijd - fors waren gedaald. En natuurlijk zaten we aan het begin van een crisis. Het was allemaal erg onzeker. Maar op zo'n moment is het ook belangrijk om de zaken nuchter te bekijken. Defensieve aandelen zoals bijvoorbeeld Heineken en Unilever waren voor een 'prikkie' te koop. En is het is toch zo we ineens echt niet gestopt zijn met het drinken van een biertje en echt niet minder zijn gaan eten. Toch durven beleggers op zo'n moment niet in te stappen, terwijl ze dat een jaar eerder op veel hogere koersen wel durfden.

Kopen als de beurzen pieken

Het tegenover gestelde van het niet durven kopen van aandelen in sombere tijden gebeurt eveneens. Op momenten dat beurzen toppen bereiken, wordt zonder reserve gesproken over de zonnige vooruitzichten. Als belegger is het moeilijk om die mediadruk te weerstaan en het hoofd koel te houden. Dat leidt dikwijls tot kuddegedrag, waarbij aandelen niet worden gekocht op lage niveaus en er wel vol vertrouwen wordt gekocht als de beurzen pieken.

Blijvend aandacht geven

Beleggingsportefeuilles hebben altijd aandacht nodig. Ondanks dat er:

• weinig beweging op de beurzen is, omdat de negatieve en positieve financiële berichten elkaar in evenwicht houden;
• eventueel het WK voetbal wordt gehouden, wat de aandacht opslorpt;
• mensen op vakantie gaan.

Maar de mondiale en bedrijfsontwikkelingen (met hun invloeden op de beurs) gaan wel door.

Conclusie

Een beleggingsportefeuille heeft altijd aandacht nodig. Sommige sectoren worden sterker, sommige zwakker. Op die ontwikkelingen moet een portefeuille aangepast worden. Gerben gebruikt daartoe wel eens de analogie van een tuin. Als je in het voorjaar de tuin vergeet te bemesten, wordt het gras niet zo mooi groen en geven de rozen minder bloemen.

Spreidt de beleggingen

Een basisregel voor elke solide portefeuille is: leg niet alle eieren in één mandje, maar spreidt de beleggingen. Durf echter wel keuzes te maken. Beleggers zijn nog wel eens geneigd om heel breed georiënteerd te beleggen. Je moet echter wel focus kunnen aanbrengen, vanuit een zinnige strategie en tactiek. Wanneer je bijvoorbeeld infrastructuur, farmacie of technologie als thema's voor de toekomst identificeert, kun je een deel van je beleggingen daarop laten aansluiten. Zo beleggen grootheden als Buffett en Soros ook. Die leggen uiteraard niet alle eieren in één mandje, maar ze maken wel weloverwogen keuzes binnen de mogelijkheden van het beleggingslandschap.

Steeds vaker gekozen voor beleggingsfondsen

De afgelopen jaren hebben beleggers steeds vaker gekozen voor beleggingsfondsen. Dit is een verstandige keuze, in het bijzonder als het gaat om de minder vermogende beleggers. Maar wanneer je belegt met een vermogen van een ton of meer dan kun je veel beter kiezen voor individuele titels. Op die manier kun je namelijk 'tailor-made' precies de individuele obligatie- en aandelentitels kiezen die bij jouw situatie passen. Je kunt dan dan veel beter sturen op risico en rendement. Terwijl beleggingsfondsen dikwijls een benchmark, meestal een index, volgen. Met die index huppelen de beleggingsfondsen omhoog en omlaag. Een echt toegevoegde waarde is er tegenwoordig vaak niet. Doch als aanvulling om richemarkten (zoals emerging markets of bijvoorbeeld vastgoed) te coveren kunnen beleggingsfondsen wel weer zinnig zijn.