Lening bij de bank: altijd twee kanten

Bij elke lening baseert de bank zich voor een deel op vertrouwen en voor een deel op calculatie: hoe was het betaalgedrag in het verleden en kan men de lening in de toekomst terugbetalen?

Hoe de bank solvabiliteit van kredietnemers beoordeelt

De solvabiliteit van de lener wordt door de bank altijd van twee kanten beoordeeld:

• enerzijds op positieve of negatieve betaalervaringen uit het verleden;
• anderzijds op verwacht betaalgedrag in de toekomst (calculatie).

Als bank kan men op basis van deze twee feiten al een ruwe inschatting maken van de waarschijnlijkheid dat het geld van de lening wordt terugbetaald.

BKR-toetsing typisch fenomeen van deze tijd

In de Middeleeuwen, met veelal regionaal opererende gilden, bestonden er geen kredietbeoordelaars en was er geen BKR-toetsing. Economie en handel waren nog overzichtelijk en het daarmee gepaard gaande kredietrisico eveneens. Handelaren kenden elkaar persoonlijk en informeerden elkaar onderling als iemand niet kon betalen of pas na meerdere herinneringen zijn schuld in termijnen afloste.

Invloed van ervaringen uit verleden op kredietwaardigheid

Met de ontwikkeling van het moderne bankwezen is iets vergelijkbaars als het onderling informeren ontstaan in een gestructureerde vorm. Het BKR verzamelt van banken en kredietverstrekkers onder andere negatieve en positieve ervaringen:

• Wie betaalt zijn leningen altijd stipt op tijd terug?
• En wie is altijd op de “shoppingtour” terwijl hij al tientallen schuldeisers heeft?

Dat alles maakt een goede risico-evaluatie mogelijk en vastlegging van faire condities voor iedereen. Want wie altijd probleemloos terugbetaalt, maakt ook kans op een betere, lagere rente. Ervaringen uit het verleden worden daarom altijd meegenomen in de bepaling van de solvabiliteit (kredietwaardigheid) van de kredietnemer.

Ook besteedbaar inkomen speelt prominente rol

De solvabiliteit van de kredietnemer, anders gezegd de prognose van diens betaalcapaciteit, speelt ook een belangrijke rol. Daarom wordt een leningaanvraag van enige betekenis pas in behandeling genomen na overlegging van een loon- of salarisstrook.

Een belangrijke factor daarbij is het maandelijks vrij te besteden bedrag. Op het netto-loon of het netto-inkomen worden de belangrijkste uitgaven zoals huisvesting, voeding, autorijden en uitgaven voor levensonderhoud in mindering gebracht. Daarna resteert er een maandelijks saldo dat voor verdere uitgaven of aflossing van krediet ter beschikking staat.

Een langere looptijd

Als we een nieuwe lening bij de bank opnemen moet dus de maandtermijn bij voorkeur lager dan deze waarde liggen. Het kan goed zijn dat de bank bij een leningaanvraag een langere looptijd voorstelt, zodat de terugbetaling voor u gemakkelijker en zonder andere beperkingen mogelijk is.

Met name bij het plaatselijke bankfiliaal wordt de beslissing over kredietaanvragen genomen door de behandelend bankadviseur en een naaste medewerker of zelfs door de filiaalmanager. De resultaten en/of schattingen verkregen met de voorhanden rekentools, vormen slechts een stukje van de puzzel bij het kredietbesluit. Want uiteindelijk hangt dat besluit naast feiten en cijfers ook af van het beoogde gebruik van het geld.

Lening afgewezen, wat nu?

Maar wat te doen als men een negatieve BKR-beoordeling heeft en noch van de bank, noch van vrienden of bekenden een lening krijgt? Bij een tijdelijk geldtekort van enkele dagen bestaan er drie alternatieven:

• korte tijd gebruik maken van een bestaande debetfaciliteit (rood staan);
• betalen met een creditcard met vertraagde afrekening achteraf;
• geld lenen bij het pandjeshuis. Hier krijgt men direct krediet als men objecten zoals sieraden met een vergelijkbare tegenwaarde kan inleveren.