Geld lenen aan vrienden of familie: beter niet doen

Geld lenen aan vrienden of familie. Een spreekwoord zegt dat je dat beter niet kunt doen. Iedereen kent het wel: een vriend of familielid heeft geld nodig en vraagt dat te leen. De meeste mensen willen dan wel graag helpen, maar doe dat alleen als je zeker weet dat je het geld ook terug krijgt. Want gebeurt dat niet, dan is vaak de vriendschap ook voorbij.

Een vriend geld lenen: doen of niet doen?

Anderhalf jaar geleden hing een vriend aan de telefoon die dringend 1000 euro nodig had. Ik twijfelde al heel erg, maar zijn beroep op me was zo groot dat ik het toch gaf. Nu anderhalf jaar later moet is nog steeds meer dan een derde deelde terug krijgen. Onze vriendschap is verknoeid en het komt nooit meer goed. Niet alleen door het geld, maar vooral ook door loze beloften en het feit dat hij mijn geld uitgeeft aan zaken die in mijn ogen niet hoeven of kunnen. Mijn geld, want dat is wat er dan gebeurt.

Er wordt onderling veel geld geleend

Als een vriend je vraagt om geld te lenen, bedenk dan welke van de twee je wilt verliezen, is een uitspraak van de Franse schrijver John Petit-Senn. En de man heeft gelijk. In veel gevallen gaat het helemaal fout als mensen privé geld uitlenen aan een vriend of familielid. Toch wordt er veel onderling geleend.

Maar liefst 9 procent leent

Van oktober 2011 tot juni 2012 leende maar liefst 9 procent van de Nederlandse huishoudend bij vrienden, familie of kennissen. Dat blijkt uit onderzoek van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting het Nibud. In 2009 was dat aantal veel lager, namelijk nog geen 5 procent.

Ruzie over leningen

Omdat er onderling veel meer geleend wordt, zijn er ook veel meer ruzies over dat uitgeleend geld. En daar blijft het niet bij. Vaak gaan mensen die heel lang op hun geld moeten wachten een juridisch traject in of benaderen een juridische dienstverlener als DAS. Zij willen weten hoe ze het geld terug kunnen krijgen dat ze aan iemand geleend hebben in hun familie of vriendenkring, maar weten niet hoe ze dat moeten doen.

Leen niet uit

Omdat het niet eenvoudig is om dat geld terug te krijgen, zeker omdat veel mensen niet zwart op wit optekenen wat de voorwaarden zijn, adviseert het Nibud om onderling niet te lenen. Vooral mensen die altijd met geldtekorten kampen moeten gemeden worden zo is het devies. Want iemand die structureel in de financiële problemen zit, gaat dat geld echt niet terug betalen. Nu niet en nooit niet. Voor een familielid of vriend die toevallig eens een keertje in de problemen is gekomen of door een bijzondere oorzaak klem zit, is het een ander verhaal. Maar voorzichtigheid blijft geboden.

Geld uitgeleend: maar wat doet de ander ermee

Wie geld heeft uitgeleend, wordt vaak ook kritisch op het gedrag van de ander. Want waarom gaat de ander uit eten van geld dat geleend is? Of gaat hij of zij naar de film als daar eigenlijk geen geld voor is? Waarom wordt er niet in een goedkope supermarkt gewinkeld? In dat soort gevallen is een ruzie snel ontstaan.

Je hebt geld uitgeleend en de ander komt in de schuldsanering

Het wordt nog veel moeilijker als degene die het geld geleend heeft ook nog eens in de schuldsanering terechtkomt. Het betekent namelijk dat degene die het geld geleend heeft zijn geld kwijt is, want onderhandse leningen zoals deze leningen worden genoemd worden vaak niet opgenomen in de sanering. En dat kan leiden tot heel onplezierige relaties.

Tijdelijk geldgebrek

Alleen als geldgebrek heel tijdelijk is (een maand of twee en dan kan het geld terug betaald worden) dan kan geld lenen bij vrienden of familie de goedkoopste oplossing zijn. Als iemand bijvoorbeeld even moet wachten op zijn uitkering of als iemand in een scheiding ligt en de financiële regels daaromtrent nog niet rond zijn.

De voordelen van lenen in de eigen omgeving

Natuurlijk zijn er ook voordelen aan het lenen van geld bij vrienden en bekenden. Het is snel en goedkoop. En je hoeft er geen hele papierwinkel voor in te vullen. Bovendien bepalen de mensen zelf de condities als rente (of geen rente) en de regels voor de aflossing. Van belang is dat mensen de onderhandse lening op papier zetten. Helaas gebeurt het veel te vaak dat dit niet gebeurt en is men te goed van vertrouwen. Zijn er geen afspraken gemaakt over terugbetalen, rente en termijnen dan is er verder ook niet veel meer te halen. Erg onverstandig dus.

Hoe stel je een overeenkomst vast over een lening?

In een overeenkomst over een lening tussen vrienden of familie moet het volgende staan:

• Het geleende bedrag
• De termijn waarin de lening moet zijn afbetaald
• Wat er gaat gebeuren als het geld niet op tijd wordt terug betaald
• Het rentepercentage
• Bovendien moet de overeenkomst door beide partijen worden ondertekend en een getuige.

Rente bij een onderhandse lening

Rente bij een onderhandse lening moet marktconform zijn. Dit is nodig omdat anders de Belastingdienst de lagere rente als schenking aanmerkt.

Uitstel van betaling

Is alles zwart op wit vastgelegd, maar vraagt degene die het geld heeft geleend om uitstel van betaling leg dat dan ook weer vast. Zo is altijd te bewijzen wat er overeen is gekomen. Kan de ander echt niet terugbetalen dan is een natura regeling ook altijd nog mogelijk. Laat degene die het geld geleend heeft dan een klus uitvoeren, eten koken, de boodschappen betalen of iets anders doen.