Levenstestament - wat regel je daarin

Op een bepaald moment in je leven kun je op een punt komen dat je niet meer kunt handelen voor jezelf, bijvoorbeeld door ouderdom, ziekte of ongeluk. Veel mensen weten wat ze in dat geval willen, maar leggen dit niet vast. Er bestaat de mogelijkheid een levenstestament op te stellen bij de notaris. Daarin leg je een aantal zaken vast voor als er tijdens je leven iets gebeurt.

Wilsonbekwaam

Door ziekte of ongeval kun je in de situatie komen dat je niet meer voor jezelf beslissingen kunt nemen. Iemand anders kan dit voor je doen. Dit kan variëren van wat wil ik ten aanzien van mijn verzorging tot aan een euthanasie wens in bepaalde gevallen. Zonder levenstestament zal de rechter een bewindvoerder aanstellen en deze moet de belangen van het vermogen zo goed mogelijk dienen. De uitvoering hoeft alleen totaal niet overeen te komen met jouw wensen en ideeën.

Omdat het levenstestament via een notaris is geregeld, heeft het document voldoende bewijskracht om je wensen te laten realiseren. Waar je voorheen afhankelijk was van je familie om deze wensen kenbaar te maken aan de belangenbehartiger, hoeft dat met een levenstestament niet meer. Er kan dan geen twijfel meer over bestaan wat je wensen zijn. De rechter zal dan conform jouw wensen handelen.

Verschil levenstestament en testament

Je zult je wellicht afvragen waarom je een levenstestament nodig hebt als je al een testament hebt. In een testament kun je alleen vastleggen wat er moet gebeuren als eenmaal overleden bent. In het voorafgaande stadium heeft een testament geen enkele betekenis. Het levenstestament ziet juist wel op die periode.

Praktische zaken

Een levenstestament kan daarnaast de meer praktische zaken regelen voor de momenten waarop je dit zelf (even) niet meer kunt. Ondermeer kun je iemand aanwijzen die je administratie kan voeren. Daaronder kun je bijvoorbeeld verstaan het betalen van rekeningen, verkopen en kopen van spullen en het regelen van je fiscale verplichtingen.

Een andere mogelijkheid is dat je vastlegt dat diegene ook alvast schenkingen mag gaan doen aan je erfgenamen ter besparing van erfbelasting. Als je geen levenstestament hebt, zal de curator/bewindvoerder altijd de kantonrechter om toestemming moeten vragen en daarbij aannemelijk moeten maken dat het schenken conform jouw wens is. In de praktijk is deze bewijslast ondoenlijk. Het levenstestament helpt de bewijslast te leveren voor als er twijfels zijn.

Zakelijk

Als je ondernemer bent of bestuurder van een vennootschap, dan moet de onderneming ook doorgaan als jij er even niet bent. In het levenstestament kun je de regeling opnemen wie op dat moment namens jou moet optreden om je zakelijke belangen te behartigen.

Als je niet meer in staat bent om ooit nog zelf je beslissingen te nemen, dan kun je ook overwegen te regelen wat je waarnemer moet doen met de onderneming. Ook dit neemt wellicht een hoop spanningen weg op momenten dat je familie al genoeg aan het hoofd heeft.

Persoonlijk

Als je niet meer in staat bent voor jezelf te zorgen, is het slim vast te leggen of je dan thuis verzorging wilt of dat je naar een verpleeghuis of verzorgingshuis wilt gaan. De aangewezen persoon als jouw belangenbehartiger moet dan ook weten wat hij/zij moet doen met de praktische zaken zoals je woning, dieren, belangrijke spullen, verzekeringen, inboedel etc. Al deze zaken kun je in het levenstestament vastleggen.

Ziekte

Een geregeld terugkerend onderwerp bij mensen die ernstig ziek zijn, is de vraag of je een behandeling wilt ondergaan of niet. Vaak is dit mondeling weleens medegedeeld aan iemand, maar enige vastlegging is er vaak niet. Zeker bij meerdere personen met ieder eigen wensen, zie je dat dit een punt van strijd kan zijn. In het levenstestament kun je vastleggen of je wilt dat een behandeling doorgaat of wanneer juist gestopt moet worden.

Stel dat je in een auto-ongeluk terecht komt en dat je hersendood bent of in coma raakt. Voorheen moest de familie beslissen of je door zou leven als een kasplantje of dat je kon komen te overlijden. In een levenstestament kun je dit dus zelf regelen. Bijkomend voordeel is dat gevoelsmatig jijzelf de beslissing neemt en niet iemand anders.

Levenstestament en dan …

Zorg ervoor dat als je een levenstestament hebt opgesteld, dat je dit kenbaar maakt aan meerdere personen die je dierbaar zijn. Geef ook aan bij welke notaris je dit hebt geregeld. Dit maakt het voor je dierbaren gemakkelijker om je wensen boven tafel te krijgen en maakt ze er alert op dat je iets hebt geregeld.

Check bij de notaris in kwestie of deze is aangesloten bij de Register voor Estate Planners in het Notariaat. Deze vereniging heeft voor haar leden een centraal register voor levenstestamenten ingesteld. Daarmee is gegarandeerd dat de juiste tekst altijd is terug te vinden.

Vereniging Estate Planners in het Notariaat

Aangezien het levenstestament niet in de wet is vastgelegd, hangt de kwaliteit van het levenstestament af van de notaris die het voor je opstelt. Om te zien of de notaris goed op de hoogte is, kun je vragen of hij is aangesloten bij deze vereniging. Daarnaast heeft de vereniging een lijst met onderwerpen gemaakt die aan de orde moet komen. Raadpleeg deze lijst voordat je naar de notaris gaat voor een levenstestament.

Lees verder

• Erfbelasting - schenken door leningen aan kinderen