Hoe kan mijn gehandicapte kind het beste erven?

Ouders met een verstandelijk gehandicapt kind vragen zich af hoe hun kind straks het beste kan erven. Een gehandicapt kind is wettelijk gezien erfgenaam en bij eigen overlijden straks ook erflater van een erfenis en nalatenschap. Natuurlijk wilt u het beste voor u kind en het ook verzorgd achterlaten, hoe regelt u dit goed bij de notaris? Waarschijnlijk is een gehandicapten testament de beste oplossing, maar wat staat daarin? Wat als uw kind in een verzorgingshuis zit? Gaat u het geld in een stichting onderbrengen? Punt van aandacht blijft hierbij de kantonrechter.

Inhoud

• Een verstandelijke beperking en erfrecht
• Er is geen testament om te erven
• Een gehandicapten testament opstellen, wat is een gehandicapten testament?
• Toch het gehandicapte kind volledig onterven is vaak niet succesvol, vruchtgebruik wel
• Legitieme portie niet opeisen
• Zelf een stichting oprichten of niet?
• Conclusie erfenis voor gehandicapt kind

Een verstandelijke beperking en erfrecht

In ons land zijn er ruim 115.000 verstandelijk gehandicapten met recht op zorg vanuit de Wlz (Wet landurige zorg, voorheen AWBZ). Als u een gehandicapt kind hebt, weet u wat dat betekent. U wilt uw kind zo goed mogelijk verzorgen zolang uzelf nog leeft en daarvoor mede zorg kunt dragen. Maar u wilt ook dat de financiën optimaal zijn geregeld voor het moment dat u zelf komt te overlijden. De wet regelt dat uw kind erfgenaam is en zelf bij overlijden ook een erfenis kan achterlaten. Als uw kind wilsonbekwaam is, kan het niet zelf een testament opstellen. U regelt dus met uw testament hoe u dit alles later verder ingevuld wilt zien. Niets doen is bij een nalatenschap vaak geen optie. Enerzijds betaalt uw kind bij veel vermogen een hoge Wlz-bijdrage of bijdrage WMO, anderzijds wilt u uw kind niet volledig onterven. Maar wat dan?

Er is geen testament om te erven

Als er geen testament is, geldt de wettelijke verdeling. Is uw kind minderjarig, dan benoemt de rechter een voogd en executeur. Is uw kind meerderjarig dan benoemt de rechter een bewindvoerder of curator en een executeur. Als u wel een testament opstelt, zorgt u zelf voor de benoeming van deze personen.

Een gehandicapten testament opstellen, wat is een gehandicapten testament?

Stap 1 voor een testament is dat u naar een goede notaris gaat. Elke situatie is weer anders, elke handicap, vermogenspositie en gezinssamenstelling is verschillend. Het komt dus aan op een oplossing die bij uw situatie past. Een goede notaris weet hoe hij of zij ook in uw geval een passend testament kan opstellen. Een goede notaris weet ook of uw testament het zal houden bij de kantonrechter. Omdat u een testament opstelt voor een kind met een verstandelijke beperking, wordt dit in de volksmond aangeduid als een gehandicapten testament. Stap 2 wordt de formulering van het testament en de keuzes die daarin worden gemaakt. Ik geef u een paar opties.

Toch het gehandicapte kind volledig onterven is vaak niet succesvol, vruchtgebruik wel

Als u uw kind onterft, erft deze niets, toch? Helaas, als u uw kind onterft, houdt deze het recht op aanspraak op de legitieme portie. Dat is altijd nog de helft. De bewindvoerder, door u aangesteld in uw testament, kan de rechter wel verzoeken om af te zien van de legitieme portie, maar in de praktijk blijkt een kantonrechter dit verzoek meestal niet toe te kennen. Als de kantonrechter van mening is dat het kind het geld goed voor zijn verzorging kan gebruiken, zal de legitieme portie alsnog bij de overige erfgenamen worden opgeëist. Maar goed, dat is dan wel 50% minder dan zonder een testamentaire onterving.

Legitieme portie niet opeisen

Het afzien van de legitieme portie wordt wel door de kantonrechter gehonoreerd als de gehandicapte al over eigen vermogen beschikt en daaraan door zijn leeftijd of gezondheid naar alle waarschijnlijkheid voldoende zal hebben. Wat ook wordt geaccepteerd is dat het gehandicapte kind alleen het vruchtgebruik erft om zo voortaan in zijn verzorging te kunnen voorzien, maar niet het blote eigendom. Dan komt het kind niet tekort, maar beschikt niet over het vermogen. Of denkt u aan de mogelijkheden van een tweetrapsmaking en tweetrapstestament, waarbij de erfgenaam de verzorging op zich neemt als erfenis met een last, maar het kind niet de beschikking krijgt over het vermogen.

Zelf een stichting oprichten of niet?

Kenmerkend voor een stichting is dat het geen winstoogmerk heeft, maar een ideëel of sociaal doel. U kunt dan ook uw vermogen plaatsen in een familiestichting die voor de verzorging van uw kind zal zorgen of u maakt een gedeelte van uw nalatenschap over aan een steunstichting. Het liefst is dit een ANBI-instelling, want die is gevrijwaard van het betalen van successierechten. Een stichting kunt u bij leven oprichten maar ook via uw testament. Minimale vereisten zijn daarbij dat het doel van de stichting helder is en:

• De naam van de stichting bekend is.
• Het bestuur is benoemd.
• De wijze van benoeming en ontslag van de bestuurder(s) bekend zijn.
• De plaats waar de stichting is gezeteld bekend is.
• De statuten van de stichting beschikbaar zijn.
• Ook duidelijk is wat met de stichting gebeurt als de stichting te zijner tijd zal worden ontbonden.

Een stichting oprichten wordt pas echt zinvol als het om een grote erfenis gaat. Aanhaken bij een bestaande stichting is dan een veel eenvoudigere oplossing. Waar u ook voor kiest, de notaris zal u verder helpen.

Conclusie erfenis voor gehandicapt kind

Als u een erfenis wilt achterlaten voor een kind dat gehandicapt is, wilt u uw kind natuurlijk zo verzorgd mogelijk achterlaten, maar dat betekent wel dat u vooraf een aantal dingen goed moet regelen. Een gehandicapten testament is dan een goede mogelijkheid. Geef ook aan hoe u vindt dat later het geld het beste beheerd kan worden. Vraag een notaris eens vrijblijvend naar de mogelijkheden.

Lees verder

• Erfenis jong kind: bewind
• Belastingvrij erven 2019 & 2020 en 2021