Financieel gedrag veranderen. Hoe doe je dat?

Financieel gedrag veranderen. Hoe doe je dat? Je eigen gedrag veranderen is lastig, omdat je vaak de neiging hebt om steeds in je oude valkuilen te stappen. Gedragsverandering bestaat volgens Diclemente en Prochaska uit zes verschillende fases. In eerste instantie moet je je bewust worden van het feit dat er een probleem is. Welke fases volgen daarna? En hoe vertaal je vervolgens de theorie naar de praktijk zodat je je gedrag daadwerkelijk kan veranderen? Kortom: verander je gedrag, word daardoor wijzer in geldzaken en leer hoe je geld bespaart!

Pijnloze en pijnlijke besparingen

Als je je financiële situatie wilt veranderen, dan is het altijd belangrijk om eerst een overzicht te maken van alle inkomsten en uitgaven. Als je dat hebt gedaan, dan wordt het tijd om te bepalen waar op bespaard gaat worden. Hierbij is een onderscheid te maken in zogenaamde pijnloze en pijnlijke besparingen. Bij pijnloze besparingen wordt hetzelfde product verkregen, voor een lagere prijs. Vaak kan dat bereikt worden door te zoeken naar soortgelijke producten en deze goed te vergelijken. Als na de pijnloze besparingen verder bespaard moet worden, dan wordt het tijd voor de pijnlijke besparingen. Je zal hierbij dingen anders moeten doen dan je gewend bent, of zelfs bepaalde dingen helemaal uit je leven moeten bannen. Jouw gedrag zal dus moeten veranderen.

Model van Diclemente en Prochaska

Bij gedragsverandering doorloopt een persoon verschillende fasen. Volgens het model van Diclemente en Prochaska gaat het hierbij om:
  1. Het voorstadium. In deze fase ervaart een persoon nog niet dat hij een probleem heeft en ziet hij geen aanleiding om na te denken over een gedragsverandering.
  2. Overwegen. De persoon overweegt om zijn gedrag te veranderen. Wat zijn de voor- en nadelen van een verandering?
  3. Beslissen en voorbereiden. De beslissing is genomen: er is een wens om het gedrag al dan niet te veranderen. Als je wilt veranderen, dan ga je de gedragsverandering voorbereiden. Wil je niet veranderen, dan verlaat je als het ware hier het model. Maar: je kan altijd terug komen op je beslissing!
  4. Uitvoering. Er worden stappen gezet om het gedrag te veranderen. Datgene wat tijdens de vorige fase is bedacht, wordt nu uitgevoerd.
  5. Nieuw gedrag volhouden. In deze fase ga je door met je nieuwe gedrag. Valkuilen liggen op de loer en je probeert niet in je oude gedrag terug te vallen.
  6. Terugval. Gedragsverandering is een moeilijk proces waarbij het kan zijn dat je in het oude gedrag terugvalt. Zorg dat je hier bewust van bent zodat je je gedrag opnieuw aan kan passen.

Van theorie naar praktijk

Doelen stellen

Stel doelen volgens de SMART-methode (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realiseerbaar en Tijdgebonden). Doelen die je op deze manier stelt, motiveren je het doel daadwerkelijk te behalen.

Prioriteiten stellen

Nadat je jouw doelen hebt bepaald, kijk je naar het schema van je inkomsten en uitgaven en zet je bij verschillende kostenposten een cijfer van 1 tot 10. Zet een cijfer '1' bij een kosten post waar je het liefst op wilt besparen. Zet het cijfer '10' bij een kostenpost waar je het minst toe bereid bent om op te besparen. Het is gemakkelijker om te bezuinigen op kostenposten waarvan je het niet erg vind, dan te bezuinigen op zaken waar je niet op wilt besparen. Zo is het dus gemakkelijker je doelen te behalen!

Bewustwording creëren

Pas als je je bewust bent van je eigen gedrag, kan je dit veranderen. Bewustwording creëren kan moeilijk zijn, maar met onderstaande tips wordt het een stuk gemakkelijker:
  1. Vertel anderen dat je probeert je (financiële) gedrag te veranderen. Vind je dat lastig? Begin dan met één persoon, bijvoorbeeld jouw partner. Als er een valkuil opdoemt, dan kan de betreffende persoon je daar, indien nodig, op wijzen.
  2. Doe geen impulsieve uitgaven, maar geef jezelf een dag of een week bedenktijd. Wil je het dan nog steeds? Kijk dan of er ruimte is in jouw budget.
  3. Plak een briefje op je pinpas (of doe het los in je portemonnee) met daarop de tekst: 'Heb ik dit echt nodig?'
  4. Pin één keer per week een vast bedrag. Hierdoor zie je duidelijk hoeveel je nog hebt en hoeveel je nog uit kunt geven in die week.
  5. Hou je administratie bij. Doe dit op een vaste dag in de week op een vast tijdstip. Zet dit eventueel in je agenda, zodat je die tijd daadwerkelijk vrijhoudt om de administratie te doen. Als je administratie 'up-to-date' is, heb je inzicht in je uitgaven en zal je minder geneigd zijn om uitgaven te doen die eigenlijk niet kunnen.

Lees verder

© 2015 - 2024 Peevos01, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Een simpele administratie opzettenEen administratie kan van pas komen in verschillende situaties bijvoorbeeld als u een eigen bedrijf gaat opstarten of om…
Begroting makenBegroting makenDoor het maken van een begroting kun je inzicht krijgen in je inkomsten en uitgaven. Een begroting is niets anders dan e…
Je administratie op orde in 6 simpele stappenHeb jij standaard een stapeltje onbetaalde rekeningen op je bureau liggen? Houd je aan het einde van je geld standaard n…
Digitaal huishoudboekje: Bijhouden van inkomsten en uitgavenDigitaal huishoudboekje: Bijhouden van inkomsten en uitgavenEen digitaal huishoudboekje klinkt bijna oubollig maar is een eenvoudige manier om inzicht te krijgen in je inkomsten en…

Wat is een IBAN-nummer en hoe werken de omrekentools?Wat is een IBAN-nummer en hoe werken de omrekentools?In Nederland heeft men sinds 2014 de IBAN landelijk ingevoerd. Een aantal andere landen hebben de IBAN echter al eerder…
Eenvoudig Play Store-tegoed verdienen met Google Opinion appEenvoudig Play Store-tegoed verdienen met Google Opinion appIn november 2013 kwam de Google Opinion Rewards app uit voor de Androidtablets en -telefoons. Nog maar weinig mensen lij…
Bronnen en referenties
  • 'Van adviseren naar motiveren. Motiverende gespreksvoering in de financiële dienstverlening', Jacomijn Kuijper en Hetty de Laat, NIBUD, april 2013.
Peevos01 (14 artikelen)
Laatste update: 14-01-2017
Rubriek: Financieel
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.