Rol financieel adviseur in het bankwezen

Slechte hypotheken, het echec bij Fortis, de val van DSB bank, men plaatst vraagtekens bij de advisering door financiële dienstverleners. Terwijl consumentenorganisaties aandringen op scheiding van advies- en verkoopfuncties bij banken, overwegen deze om hun producten van symbolen te voorzien om zo de voorlichting te vereenvoudigen.

Voorlichting bij banken moet transparanter

Als eerste grote financiële instelling in Duitsland wil Deutsche Bank haar beleggingsproducten kenmerken met grafische iconen. Klanten zouden vanaf januari 2010 in staat moeten zijn om in één oogopslag de belangrijkste eigenschappen van fondsen en certificaten, zoals looptijd en risicograad, te herkennen en te beoordelen.

Maar volgens consumentenorganisaties biedt die etikettering geen oplossing voor het fundamentele probleem van bancair advies: de belangenverstrengeling tussen consulting en verkoop bij geld- en bankzaken. Veel financieel adviseurs immers verkopen het liefst het product met de hoogste provisievergoeding, en dat is niet per definitie beste product voor de klant.

Bijsluiter voor bank- en beleggingsproducten

In verband met de financiële crisis, de ineenstorting van de Lehman-bank en talloze andere financiële schandalen, had de Duitse overheid al in juli aangedrongen op een beter bankadvies. Bancaire producten zouden moeten worden voorzien van een "bijsluiter" waarop alle belangrijke informatie in begrijpelijke taal is samengevat. Als een van de eerste banken had ING-Diba in september al aangekondigd de consument te informeren over productspecificaties op een informatieblad naar voorbeeld van de aloude patiëntenbijsluiter.

Maar een dergelijke bijsluiter zal het probleem volgens financiële experts van sommige consumentenorganisaties niet oplossen. Een duidelijke etikettering kan een goed advies alleen maar aanvullen, niet vervangen. Omdat een bankconsultant tegelijk adviseur en verkoper is, verkeert die in een niet oplosbaar belangenconflict. Het beste product bezien vanuit de klant, is meestal niet het winstgevende.

Verdergaand toezicht op bank- en beleggingsadviseur

De consument is volgens sommigen meer gebaat bij een adequater en nauwgezetter toezicht op bank- en beleggingsadviseurs. En om te voorkomen dat de markt wederom faalt, zou dat financieel toezicht bij voorkeur van overheidswege moeten komen. Advisering en verkoop moeten van elkaar worden gescheiden. Het "voordringen" van individuele banken zoals Deutsche Bank moet volgens consumentenorganistaties vooral worden gezien als een tactiek om verdere wettelijke voorschriften te voorkomen.

Missers in bancaire advisering ter illustratie

In financiële adviesgesprekken werd door testers van consumentenorganisaties onder meer aangegeven dat men op zoek was naar:

• een veilige belegging;
• voor een bedrag van 30.000 euro;
• gedurende 5 jaar;
• gewenst rendement vier procent.

De ingebouwde "valstrik" voor de consultants was dat er ten tijde van de testen, van juli tot september 2009, op een veilige investering over vijf jaar geen vier procent rendement behaald kon worden. Daarvan hadden de betrokken bankiers op de hoogte moeten zijn en men had aan de klant de vervolgvraag moeten stellen of deze de voorkeur gaf aan rendement of zekerheid. Alleen al met dit simpel maar o zo wezenlijk gegeven konden veel beleggingsadviseurs niet naar behoren omgaan.

Als bijzonder "flagrante missers" bekritiseerden de testers de aanbevelingen van consultants om in aandelen- of grondstoffenfondsen te investeren, welke volstrekt niet pasten bij de op zekerheid ingestelde beleggers.

Ook was er kritiek op het feit dat menig bankier zijn commissie belangrijker leek te vinden dan een korrekt klantadvies.