Tips bij crowdfunding: hoe kies je een platform

Crowdfunding is een manier van investeren of vermogensopbouw, waarbij met behulp van een website of platform een groep investeerders en een geldlener met elkaar in contact kunnen komen. Het platform neemt bij het organiseren van dit contact een sleutelpositie in. Bij crowdfunden neemt het platform een belangrijke rol in omdat zij de leningen organiseren. Ook leveren de meeste platforms een aantal diensten waarbij de kwaliteit tussen de platforms sterk varieert. Het is daarom van belang om een weloverwogen keuze te maken voor een (aantal) platform(s) om eventuele risico's op je investeringen te minimaliseren.

Tips bij crowdfunding: welke platforms, welk risico

Crowdfunding is investeren in een leningaanvraag door een groep relatief kleine investeerders via een website of platform. De keuze voor een platform of website die deze aanvragen aanbiedt is daarom bij het crowdfunden van cruciaal belang. Het platform zorgt er namelijk voor dat de financiering tot stand komt en vervolgens dat de uitbetalingen van degene die het geld heeft geleend bij de degene die heeft geïnvesteerd terecht komt. Platforms leveren vaak ook een aantal diensten, zoals een risico-inventarisatie of het opstellen van een contract. Bij een risico-inventarisatie krijg je een inschatting van het platform over de risico's van het project. De kwaliteit van deze dienstverlening loopt sterk uiteen, waardoor het van belang is dat je voor jezelf bepaalt bij welk platform je wil investeren om je risico's te beperken en je vermogensopbouw te maximaliseren. Daarnaast vragen veel platforms voor de geboden diensten een klein bedrag van zowel investeerders als geldleners. Dit wordt een 'fee' genoemd. Als je een 'fee' betaalt wil je uiteraard ook waar voor je geld. Er zijn in Nederland vele platforms beschikbaar die zich met crowdfunding bezig houden, zoals Geld voor Elkaar, Kapitaal op Maat, Collin Crowdfund, Greencrowd, Investormatch, enzovoorts.

Tips om het risico te minimaliseren

Er zijn drie belangrijke vragen die je bij het kiezen van een platform kan stellen om risico's te minimaliseren:

• Blijft dit platform de gehele looptijd van de lening bestaan?
• Wat gebeurt er als het platform failliet gaat?
• Welke kwaliteit van dienstverlening levert het platform?

Houd hierbij in het achterhoofd dat de genoemde vragen met elkaar in verband staan. Of een platform blijft bestaan op langere termijn is hoogstwaarschijnlijk afhankelijk van de kwaliteit van de dienstverlening. En dezelfde kwaliteit zegt waarschijnlijk ook iets over de wijze waarop wordt gehandeld bij een faillissement van een platform.

Blijft het platform bestaan?

Óf het platform blijft bestaan is natuurlijk voor een deel koffiedik kijken. Zoals bij elk bedrijf is er een kans op faillissement. Je hebt ook niet de mogelijkheid om alle cijfers en activiteiten van een platform na te gaan. Om hier toch risico's te minimaliseren kun je de inschatting maken of de bedrijfsvoering van het platform naar jouw idee levensvatbaar is. Relevante vragen hierbij zijn: hoe actief is het platform en is het waarschijnlijk dat het voldoende inkomsten genereert? Hoe lang bestaat het platform? Wat is de kwaliteit van de dienstverlening?

Activiteit op het platform

Of een platform blijft voortbestaan is voor een deel afhankelijk van het aantal leningen dat wordt afgesloten (met een 'fee') en hoe populair een platform is zodat er inkomsten worden gegenereerd. Het aantal leningen kun je bij de meeste platforms nagaan in de geschiedenis van de projecten. Het is bij een aantal platforms zo dat je, voordat je deze geschiedenis kan inzien, jezelf dient te registreren. Als het gaat om risico's minimaliseren dan ligt het voor de hand dat een actief platform dat veel inkomsten genereert langer zal bestaan dan een platform waar niet veel activiteit plaatsvindt.

De populariteit van een platform kun je ook toetsen aan de hand van hoe snel projecten worden volgeschreven. Er zijn platforms waar projecten binnen een paar minuten voldoende investeerders zijn gevonden om de leningaanvraag te kunnen voltooien. Je mag bij deze platforms de conclusie trekken dat ze zeer actief zijn. Vraag jezelf hierbij af of snelheid waarop de leningen worden volgeschreven goed bij jezelf en je investeringsplan past en of de snelheid goed is vol te houden om een gezonde bedrijfsvoering te hebben.

Houd in gedachten dat de activiteit van een platform op zichzelf niet alles zegt over het voortbestaan. Als de achterliggende bedrijfsvoering niet goed in elkaar steekt kan het zijn dat het platform alsnog failliet gaat. Daarom is het zaak om naast activiteit ook een aantal andere zaken te inventariseren, zoals hoe lang een platform al bestaat en wat de kwaliteit van dienstverlening is.

Hoe lang bestaat het platform

Hoe langer een platform bestaat, hoe hoger de kans is dat de bedrijfsvoering goed in elkaar steekt. Hier is wel een kanttekening bij te plaatsen, namelijk dat crowdfunding anno 2016 relatief nieuw is. Dit betekent dat er niet veel tot geen platforms zijn die langere tijd bestaan. Over crowdfunding wordt in de Verenigde staten sinds het begin van de 21e eeuw melding gemaakt. In Nederland wordt melding gemaakt van crowdfunding vanaf 2011. Er is hiermee bij alle platforms een risico dat ze geen gezonde (of zelfs legale) bedrijfsvoering hebben. Als voorbeeld rondom illegale bedrijfsvoering is het platform Trustbuddy te noemen. Deze is in 2015 gedwongen om te stoppen in verband met ernstige onregelmatigheden en (boekhoud-)fraude.

Een andere kanttekening is dat de bankencrisis ons leert dat de leeftijd van een organisatie niet alles zegt over het potentiële voortbestaan. In de zomer van 2016 bleek dat de oudste bank ter wereld (Monte dei Paschi di Siena) met voortbestaan zou worden bedreigd als er een economische teruggang zou zijn. Ook voor dit criterium is het dus van belang om het in de context te zien van de activiteit van het platform en de kwaliteit van de geleverde diensten.

Kwaliteit van dienstverlening: risico-inventarisatie, contracten en incasso

De dienstverlening van een platform bestaat in de meeste gevallen uit een aangeboden risico-inventarisatie, het opstellen en formaliseren van contracten en een traject dat bij wanbetaling wordt gevolgd. Een druk platform kan een lage kwaliteit dienstverlening bieden. Dit kan betekenen dat investeerders in de toekomst wellicht voor een ander platform kiezen en daarmee het lange termijn voortbestaan van het nu drukke platform in gevaar komt. Dit kan uiteraard ook andersom werken: een platform dat nu rustig is maar een uitstekende dienstverlening levert kan over langere termijn drukker worden en de kans op voortbestaan verhogen. De kwaliteit van de dienstverlening is een criterium om rekening mee te houden, zowel bij aanvang als bij de looptijd van de lening.

Risico-inventarisatie
Als het gaat over de kwaliteit van de geleverde stukken kun je bij de meeste platforms een kijkje nemen bij projecten die al zijn volgeschreven. Een aantal platforms geeft een zeer uitgebreide risico-inventarisatie die op een logische manier is gerelateerd aan de geleverde cijfers en met een toets van een objectieve derde organisatie. Er zijn echter ook platforms die deze objectiviteit veinzen. Een bekende methode is dat er een risico-inventarisatie wordt uitgevoerd door een bedrijf dat extern lijkt maar uiteindelijk onder dezelfde holding valt. Ook kan het zijn dat het platform (om een project snel volgeschreven te hebben) de cijfers erg rooskleurig presenteert. Ga daarom bij elk platform na hoe betrouwbaar de risico-inventarisatie en of deze kwaliteit in stand blijf over langere termijn vol te houden is.

Contracten en zekerheden
Bij de meeste platforms zijn voorbeeldcontracten te vinden. Om een toets te doen op kwaliteit zou je een dergelijk voorbeeld kunnen downloaden. Een andere maar meer risicovolle manier om deze kwaliteit te toetsen is om een kleine investering te doen in een project zodat, als deze wordt volgeschreven, je een contract krijgt aangeboden. Bij een contract is het goed om te letten op hoe de afspraken van het aangeboden project juridisch worden ingeregeld. Denk daarbij aan onder andere het doel van de investering, de geboden zekerheden (op welke manier wordt de lening afgelost als een project onverhoopt failliet gaat) en zaken als versnelde terugbetaling van de lening.

Het doel van de investering is waarschijnlijk één van de belangrijkste redenen waarom je investeert. Als de geldlener contractueel eenvoudig kan afwijken van dit doel betekent dat een grotere risico voor je investering. De geldlener kan immers van alles met jouw investering doen wat niet is afgesproken, waaronder risicovolle activiteiten.

Als het gaat over geboden zekerheden moeten deze ook juridisch goed zijn ingeregeld. Het gaat bij zekerheden bijvoorbeeld om wat de geldlener aan bezittingen zet tegenover de schuld wordt aangegaan. Je kan denken aan algemene hoofdelijke aansprakelijkheid, waarbij de geldlener in zijn privébezit kan worden getroffen als de lening niet correct wordt voldaan. Als zekerheden niet juridisch correct worden ingeregeld kun je er niet terugvallen op het moment dat het project in de problemen komt. Dit is van groot belang voor je risico. Zekerheden spelen ook een grote rol bij de keuze van een project.

Een ander punt om op te letten is hoe de afspraken zijn rondom het versneld terugbetalen. Er zijn platforms waarbij een geldlener de lening kan terugbetalen zonder de rente over de volledige looptijd te hoeven betalen of een bepaalde boete voor vervroegd aflossen. Dit betekent dat je het risico loopt op een lagere terugbetaling dan je vooraf hebt ingeschat.

Incassotraject
Als het gaat over dienstverlening van een platform kun je tevens nagaan wat de kwaliteit is van het incassotraject. Gaat het platform dit überhaupt voor je organiseren of niet? En als zij dit doet, wat zijn dan de stappen die zij ondernemen? Het kan zijn dat een platform zelf een incassotraject opstart of dit uit handen geeft aan een andere partij. Door goed na te gaan hoe het betreffende platform met wanbetaling en incassotrajecten om gaat kun je voor jezelf een inschatting maken over de kwaliteit hiervan en wat het zegt over de algehele dienstverlening van het platform.

Wat gebeurt er bij faillissement van een platform

Een andere belangrijke vraag is bij de keuze van het platform, is: wat gebeurt er als het platform het niet redt? Als een platform stopt te bestaan dan verlies je hoogstwaarschijnlijk de extra diensten die het platform biedt. Om te voorkomen dat de geïnvesteerde bedragen en het verzorgen van betalingen niet in gevaar komt bij een faillissement van het platform, werkt een aantal platforms met een zogenaamde 'stichting derdengelden'. Dit is een methode die wordt gebruikt om vermogen af te scheiden van het platform dat niet aan het platform toe behoort. Mocht een platform dus onverhoopt failliet gaan, wordt het vermogen van de investeerders en de terugbetalingen van de geldleners niet in de faillissementsboedel meegenomen. Simpel gezegd: je geïnvesteerde geld zal alsnog via een dergelijke stichting conform contract worden uitbetaald. Om risico's te minimaliseren is het daarom aan te bevelen om een platform te kiezen welke met een stichting derdengelden werkt.

Algemene tips bij de keuze van een platform

Tot slot kun je met een aantal algemene zaken rekening houden bij de keuze van een platform. Het gaat dan om zaken als uitstraling van het platform en de manier waarop informatie wordt gepresenteerd. Ook kun je letten op spreiding over een aantal platforms om risico's te minimaliseren.

Spreiding

Zoals met investeren in het algemeen ook het geval is, speelt spreiding binnen het crowdfunden een belangrijke rol. Het risico dat alle platforms tegelijkertijd failliet gaat is waarschijnlijk zeer klein. Als je risico's wil minimaliseren en het past binnen je investeringsplan, dan is het aan te bevelen om bij meerdere platforms te investeren in (meerdere) projecten. Op die manier is je investering minder kwetsbaar voor faillissement of andere onvolkomenheden.

Uitstraling, communicatie en presentatie

Naast alle genoemde tips kan de keuze in een platform ook worden bepaald door de manier waarop informatie wordt gepresenteerd in de zin van lay-out van de website, kleurgebruik en opmaak van de gepresenteerde informatie. Dit bepaalt de uitstraling van een platform. Ook is de presentatie van gegevens bepalend of het aansluit bij hoe jij bijvoorbeeld je investeringsplan hebt ingericht. Kun je met een aantal klikken alle gewenste informatie opvragen? Word je goed op de hoogte gehouden over projecten? Het speelt allemaal een rol in de mate waarin jij een platform betrouwbaar en handig vindt. Overigens kan dit ook een rol spelen in de kwaliteit van een platform en een mogelijke indicatie geven over het voorbestaan. Als een platform zichzelf slordig presenteert en de informatie is moeizaam bereikbaar (of wellicht zelfs verdwijnt) dan geeft dit een mogelijke indicatie van hoe men met jouw investering om gaat en of het platform een lang leven beschoren is.