Partneralimentatie bij samenwonen: aftrek inkomstenbelasting

Jullie woonden samen en willen een alimentatieregeling afspreken voor 2021 en 2022? Wettelijk bestaat er financieel geen plicht tot partneralimentatie na ongehuwd of ongeregistreerd samenwonen en er kan er volgens de fiscus zelfs sprake zijn van een belaste schenking. Toch kan het zo zijn dat u uw partner verzorgd wilt achterlaten en partneralimentatie of een hieraan verwante uitkering (verzorgingsuitkering) wilt betalen. Tot juni 2015 was een vrijwillige partneralimentatie niet fiscaal aftrekbaar voor de inkomstenbelasting en kon de uitkering als schenking worden gezien. Dat zou betekenen geen aftrek bij de inkomstenbelasting voor deze verzorgingsuitkering voor uw ex, maar wel een hoge schenkbelasting. Hoe is dit in 2021 en 2022 geregeld?

Partneralimentatie als aftrekpost of niet?

• Partneralimentatie is voor samenwonen niet wettelijk geregeld
• Partneralimentatie en de aftrek voor de inkomstenbelasting?
• Langdurig samenwonen en vrijwillige partneralimentatie
• Kinderalimentatie en samenwonen in 2021 en 2022
• Conclusie aftrek vrijwillige partneralimentatie 2021 en 2022

Partneralimentatie is voor samenwonen niet wettelijk geregeld

U kunt in een notarieel samenlevingscontract allerlei afspraken maken met uw partner. Bijvoorbeeld over wat er met de boedel gebeurt als een van jullie voortijdig komt te overlijden of wat er moet gebeuren als jullie onverhoopt straks uit elkaar gaan. In geval van een huwelijk of een geregistreerd partnerschap is wettelijk al veel over dit soort zaken geregeld en is vooraf veel meer duidelijk over een partneralimentatie, de plicht om in elkaars levensonderhoud te voorzien en de eigendomsverhoudingen tussen u en uw partner.

Partneralimentatie en de aftrek voor de inkomstenbelasting?

Ook in de inkomstenbelasting werkt de wettelijke plicht tot partneralimentatie direct door. Door deze alimentatieverplichting is de partneralimentatie fiscaal aftrekbaar bij de betalende partner en fiscaal belast bij de ex partner die de alimentatie ontvangt. Maar wie samenwoont heeft de alimentatieverplichting niet en dus ontstaat er bij de inkomstenbelasting ook geen aftrekpost. Sterker nog, als u uw ex geld geeft kan dat als een schenking worden gezien waarover de ex 30% tot 40% schenkingsbelasting moet betalen. Al met al een ongewenste situatie aangezien veel mensen een samenlevingscontract hebben en zich, als ze uit elkaar gaan, wel moreel verplicht kunnen voelen om in elkaars levensonderhoud te voorzien. Zeker na een langdurige samenwoning. Maar er hoeft geen schenkbelasting te worden betaald als samenwoners in een samenlevingscontract afspreken dat de ene ex aan de andere ex alimentatie betaalt en deze alimentatie niet hoger is dan wat getrouwden die scheiden elkaar zouden moeten betalen.

Langdurig samenwonen en vrijwillige partneralimentatie

Dat bij samenwonen het afspreken van een alimentatie bij het uit elkaar gaan vrijwillig is, is nog te begrijpen. Dat de alimentatie dan niet aftrekbaar maar wel belast is, waardoor een ongelijke behandeling plaats vindt ten opzichte van gehuwden en het geregistreerd partnerschap, werd ook de Belastingdienst van het Ministerie van Financiën wat te gek. Daarom heeft staatssecretaris Wiebes op 24 juni 2015 aan de Kamer laten weten dat voortaan:

• De partneralimentatie tussen ex ongehuwd samenwonenden voor de inkomstenbelasting gelijk wordt behandeld als de alimentatie tussen voormalige echtgenoten of wie een geregistreerd partnerschap had. Een aftrekpost bij de ene partner en belast inkomen bij de andere partner.
• De betalende ex voor de inkomstenbelasting een aftrekpost heeft die voortvloeit uit de Tremanormen, Rapport alimentatienormen van de Expertgroep Alimentatienormen, terwijl het meerdere als een schenking wordt gezien.
• Ex-samenwoners wat dit betreft fiscaal hetzelfde zullen worden behandeld als ex-echtgenoten.

Kinderalimentatie en samenwonen in 2021 en 2022

Als een samenwonend stel een kind of kinderen heeft, heeft elke ouder een wettelijke onderhoudsplicht voor deze kinderen. Dat kan bij een scheiding ook het betalen van kinderalimentatie betekenen. De uitgaven voor kinderalimentatie, kosten levensonderhoud kind, zijn sinds 2015 niet meer fiscaal aftrekbaar, niet voor wie gehuwd was en ook niet voor wie samenwoonde.

Conclusie aftrek vrijwillige partneralimentatie 2021 en 2022

Sinds juni 2015 is ook de vrijwillige partneralimentatie fiscaal aftrekbaar voor zover de kosten voortvloeien uit de Tremanormen die hiervoor gelden. Dit besluit van de Belastingdienst (staatssecretaris Wiebes) heeft in ieder geval betrekking op uw belastingaangifte 2015 tot en met 2022 en zeer waarschijnlijk ook met terugwerkende kracht. Hoewel dit laatste (terugwerkende kracht) alleen mogelijk is als uw belastingaanslag nog niet definitief is opgelegd. Er lijkt een tendens merkbaar waarbij de status van ongehuwd samenwonen en gehuwd zijn ook fiscaal gezien steeds meer naar elkaar toe groeit. Doe er uw voordeel mee.

Lees verder

• Partnerpensioen en samenwonen