Liechtenstein belastingparadijs af?

Het ministaatje Liechtenstein behoorde eens tot een van de meest populaire belastingparadijzen in Europa. Maar het vorstendom wisselt thans al meerdere jaren informatie uit over zwartspaarders met de Nederlandse fiscus. Het verdrag daartoe werd in november 2009 ondertekend.

Een bankmedewerker is geen belastinginspecteur

De lijst met belastingparadijzen wordt alsmaar korter. Uit angst voor sancties geven steeds meer landen hun bankgeheim op. In de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw hebben buitenlandse klanten miljoenen aan fiscaal onbelaste gelden in Liechtenstein gestort, waarbij de plaatselijke bankiers zelfs niet met de wimpers hebben geknipperd. In bankierskringen binnen het vorstendom gold het destijds als een triviale, een onbenullige overtreding. “Ein Kavaliersdelikt", zoals een voormalig bankier uit Liechtenstein het uitdrukte. Het was volkomen normaal: “bankmedewerkers waren immers geen belastinginspecteurs”.

Ondertussen heeft in het land een omslag in denken plaatsgevonden. De financiële wereld is bezig zich te herpositioneren. Met zwart geld, waarmee men in de jaren 80 en 90 "gouden jaren" heeft beleefd, wil men tegenwoordig niets meer van doen hebben.

Einde bankgeheim Liechtenstein

Veel burgers in de Europese Unie (waaronder ook tal van Nederlanders) brachten in het verleden hun zwarte geld onder bij stichtingen in Liechtenstein. Bankrekeningen die waren gesteld op naam van een dergelijke stichting, bleven daardoor buiten het gezichtsveld van de fiscus. Op een gegeven moment telde het ministaatje zelfs meer stichtingen dan inwoners!

In 2009 kwamen de Europese Commissie en Liechtenstein overeen dat vanaf dat moment gegevens over zwartspaarders met de fiscale opsporingsdiensten uitgewisseld zouden worden.

Gegevensuitwisseling met terugwerkende kracht?

Aanvankelijk bestond er enige onduidelijkheid of het in 2009 gesloten belastingverdrag ook terugwerkende kracht zou bezitten. In ieder geval bestreden de autoriteiten in Liechtenstein dat voor een deel met klem. Weliswaar zou het op particuliere zwartspaarders van toepassing kunnen zijn, maar niet op de vermogens die juridisch gezien waren ondergebracht in een stichting of trust. Het vorstendom ontkende bovendien dat er sprake was van automatische gegevensuitwisseling.

Nederlandse fiscus wil het meeste weten

Liechtenstein heeft inmiddels met meer dan 30 landen een belastingverdrag afgesloten en buitenlandse belastingautoriteiten, waaronder de Nederlandse fiscus, vragen met enige regelmaat om assistentie bij de jacht op belastingontduikers.

Het vorstendom verleent inmiddels al meer dan drie jaar ambtelijke hulp bij belastingdelicten. Indien de buitenlandse autoriteiten hun verdenking van belastingontduiking voldoende concreet kunnen maken, is de Liechtensteinse belastingdienst verplicht om de gegevens van particuliere rekeninghouders en stichtingen aan het buitenland te overhandigen. Sinds de historische val van het bankgeheim heeft Liechtenstein al honderden verzoeken om bijstand ontvangen, zoals een lijst van de belastingdienst aldaar aantoont. Nederland en de Verenigde Staten nemen op de lijst een absolute toppositie in.

Fraudeonderzoek blijft niet beperkt tot individuele gevallen

Terwijl de overeenkomst met Nederland alleen informatie met betrekking tot individuele gevallen toelaat, verleent Liechtenstein sinds 2012 assistentie aan de Amerikaanse autoriteiten bij de jacht op belastingontduikers met gelijkaardige fraudepatronen. Als onderdeel van een dergelijk collectief onderzoek, onderzocht de belastingdienst de gegevens van ongeveer 250 klanten uit de VS.